ข้ามไปเนื้อหา

พระราชพงษาวดาร ฉบับพระราชหัดถเลขา/ภาค 1/บท 9

จาก วิกิซอร์ซ
แผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถ

สมเด็จพระราเมศวรเจ้าผู้เปนพระราชบุตรขึ้นเสวยราชสมบัติ ทรงพระนาม สมเด็จพระบรมไตรโลกนารถ ยกวังทำเปนวัดพระศรีสรรเพ็ชญ์ เสด็จมาอยู่ริมน้ำ จึงให้สร้างพระที่นั่งเบญจรัตนมหาปราสาทองค์หนึ่ง สร้างพระที่นั่งสรรเพชญ์ปราสาทองค์หนึ่ง แล้วพระราชทานชื่อขุนนางตำแหน่งนา ให้เอาทหารเปนสมุหพระกลาโหม เอาพลเรือนเปนสมุหนายก เอาขุนเมืองเปนพระนครบาลเมือง เอาขุนวังเปนพระธารมาธิกรณ์ เอาขุนนาเปนพระเกษตรา เอาขุนคลังเปนพระโกษาธิบดี ให้ถือศักดินาหมื่น แลที่ถวายพระเพลิงสมเด็จพระรามาธิบดีที่พระองค์สร้างกรุงนั้น ให้สถาปนาพระมหาธาตุแลพระวิหารเปนพระอาราม ให้นามชื่อ วัดพระราม.

ศักราช ๘๐๒ ปีวอก โทศก ครั้งนั้น คนออกทรพิศม์ตายมากนัก.

ศักราช ๘๐๓ ปีรกา ตรีนิศก แต่งทัพไปเอาเมืองมลกา.

ศักราช ๘๐๔ ปีจอ จัตวาศก แต่งทัพไปเอาเมืองศิสพเถิน ครั้งนั้น เสด็จหนุนทัพขึ้นไปตั้งทัพหลวงตำบลบ้านโคน.

ศักราช ๘๐๕ ปีกุญ เบญจศก เข้าเปลือกแพง ทนานละ ๘๐๐ เบี้ย ๆ เฟื้องละแปดร้อยเบี้ย เข้าเกวียนหนึ่งเปนเงินสามชั่งกับสิบบาท.

ศักราช ๘๐๖ ปีชวด ฉศก ให้บำรุงพระพุทธสาสนาบริบูรณ์ แลหล่อรูปพระโพธิสัตว ๕๕๐ พระชาติ แล้วทรงสร้างวัดจุฬามณี.

ศักราช ๘๐๘ ปีขาล อัฐศก เล่นการมหรศพฉลอง พระราชทานสมณชีพราหมณ์แลวรรณิพกทั้งปวง ครั้งนั้น พระยาชะเลียงคิดกระบถ พาเอาครัวทั้งปวงไปถวายพระมหาราชเจ้าเชียงใหม่.

ศักราช ๘๐๙ ปีเถาะ นพศก พระยาชะเลียงนำทัพพระมหาราชมาเอาเมืองพิศณุโลก เข้าปล้นเมืองเปนสามารถมิได้ จึงยกทัพแปรไปเอาเมืองกำแพงเพ็ชร เข้าปล้นเมืองถึงเจ็ดวันมิได้ สมเด็จพระบรมไตรโลกนารถเจ้าแลสมเด็จพระอินทราชาราชบุตรเสด็จขึ้นไปช่วยเมืองกำแพงเพ็ชรทัน แลสมเด็จพระอินทราชาเจ้าตีทัพพระยาเกียรติ์แตก ทัพท่านมาประทะทัพหมื่นนคร ได้ชนช้างด้วยหมื่นนคร แลข้าศึกลาวทั้งสี่ช้างเข้ารุมเอาช้างพระที่นั่งช้างเดียว ครั้งนั้น พระอินทราชาเจ้าต้องปืนณพระภักตร ทัพพระมหาราชนั้นเลิกกลับคืนไป.

ศักราช ๘๑๐ ปีมโรง สำเรทธิศก สมเด็จพระบรมไตรโลกนารถเจ้าสร้างพระวิหารวัดจุฬามณี.

ศักราช ๘๑๑ ปีมเสง เอกศก สมเด็จพระบรมไตรโลกนารถเจ้าทรงพระผนวชณวัดจุฬามณีได้แปดเดือน ลาผนวช แล้วเสด็จสวรรคต อยู่ในราชสมบัติ ๑๖ ปี.