ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:พระประวัติสมเด็จพระนเรศวรฯ - ดำรง - ๒๔๙๓.pdf/180

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
เรื่องพระเจดีย์ยุทธหัตถี
ของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงนิพนธ์ไว้ในหนังสือนิทานโบราณคดี ดังต่อไปนี้

"การที่ค้นพบพระเจดีย์ยุทธหัตถีของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช มีเกี่ยวข้องกับตัวฉันอยู่บ้าง และเหตุที่ค้นพบก็อยู่ข้างแปลกประหลาด จึงจะเล่าไว้ให้นิทานเรื่องนี้ด้วย

เรื่องสมเด็จพระนเรศวรฯ ได้ทรงทำยุทธหัตถี คือ ขี่ช้างชนกันตัวต่อตัว กับพระมหาอุปราชาเมืองหงสาวดี มีชัยชะนะอย่างมหัศจรรย์ และได้ทรงสร้างพระเจดีย์ไว้ตรงที่ทรงชนช้างองค์หนึ่งนั้น เป็นเรื่องที่เลื่องลือเฉลิมพระเกียรติสมเด็พระนเรศวรฯ สืบมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา แต่มาถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์นี้ หาปรากฏว่ามีใครได้เคยเห็นหรือรู้ว่าพระเจดีย์องค์นั้นอยู่ที่ตรงไหนไม่ มีแต่ชื่อเรียกกันว่า "พระเจดีย์ยุทธหัตถี" หนังสือเก่าที่กล่าวถึงพระเจดีย์ยุทธหัตถีก็มีแต่ในหนังสือพระราชพงศาวดารว่า เมื่อสมเด็จพระนเรศวรฯ ทรงชะนะยุทธหัตถีแล้ว "ตรัสให้ก่อพระเจดียสถานสวมศพพระมหาอุปราชาวไว้ ณ ตำบลตระพังกรุ" เพียงเท่านี้