หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
๑๓๒ โฉมหน้าศักดินาไทย
- | พระเจ้าลูกเธอ (พระองค์เจ้า) ที่ทรงกรมแล้ว |
ศักดินา ๑๕,๐๐๐ ไร่ | |
- | สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ ที่ทรงกรมแล้ว |
ศักดินา ๑๕,๐๐๐ ไร่ | |
- | สมเด็จหลานเธอ ที่ทรงกรมแล้ว |
ศักดินา ๑๑,๐๐๐ ไร่ | |
- | พระอนุชา (พระองค์เจ้า) ที่ยังมิได้ทรงกรม |
ศักดินา ๗,๐๐๐ ไร่ | |
- | พระเจ้าลูกเธอ (พระองค์เจ้า) ที่ยังมิได้ทรงกรม |
ศักดินา ๖,๐๐๐ ไร่ | |
- | สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ ที่ยังมิได้ทรงกรม |
ศักดินา ๖,๐๐๐ ไร่ | |
- | พระเจ้าหลานเธอ ที่ยังมิได้ทรงกรม |
ศักดินา ๔,๐๐๐ ไร่ | |
- | หม่อมเจ้า |
ศักดินา ๒,๕๐๐ ไร่ | |
- | หม่อมราชวงศ์ |
ศักดินา ๕๐๐ ไร่ |
ที่ว่า "ทรงกรม" นั้น หมายถึงพวกเจ้าต่างกรม กล่าวคือเจ้านายที่โตพอแล้ว พอที่จะบังคับบัญชาไพร่พลได้ ก็ได้รับอนุญาตให้ตั้ง "กรม" ขึ้นในบังคับบัญชา กรมที่ตั้งนี้มีเจ้ากรม ปลัดกรม และ สมุห์บัญชี เป็นผู้ปฏิบัติงาน งานของกรมก็คือ เที่ยวตระเวนออกสํารวจผู้คนภายในผืนที่ดินของเจ้านายพระองค์นั้นแล้วลงทะเบียนชายฉกรรจ์ทุกคนในอาณาบริเวณนั้นเข้าบัญชีไว้ใช้สอย การลงทะเบียนก็คือจดชื่อลงบัญชีกระดาษยาวเฟื้อยเหมือนหางว่าวปักเป้า เรียกว่า บัญชีหางว่าว แล้วเอาน้ำหมึกสักเลขหมาย