มีเรื่องเกร็ดที่ฉันได้รู้เห็นไนสมัยเมื่อมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการรักสาพยาบาล และการป้องกันความไข้เจ็บมาแต่ก่อนหลายเรื่อง แต่เปนเรื่องที่หยู่ไนการที่ไม่ปรากตจดหมายเหตุ ถ้าไม่มีไครเขียนลงไว้ เมื่อหมดตัวผู้รู้ก็จะเลยสูญเสีย จึงเอามาเขียนเล่าไนนิทานนี้ แต่เปนเรื่องยาวจึงแยกเปนนิทาน 2 เรื่อง เล่าเรื่องไนสมัยเมื่อก่อนฉันเปนเสนาบดีกะซวงมหาดไทย เรียกว่า "เรื่องตั้งโรงพยาบาล" เรื่องหนึ่ง แล้วเล่าเรื่องไนสมัยจัดการป้องกันความไข้เจ็บเมื่อฉันเปนเสนาบดีกะซวงมหาดไทยแล้ว เรียกว่า "เรื่องอนามัย" ต่อไปอีกเรื่องหนึ่ง
เมื่อ พ.ส. 2429 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าหยู่หัวมีพระราชประสงค์จะไห้มีโรงพยาบาลขึ้นไนบ้านเมืองสมกับเปนประเทสที่รุ่งเรือง ซงตั้งกัมการคนะหนึ่งเมื่อวันที่ 22 มีนาคม ไห้เปนพนักงานจัดการตั้งโรงพยาบาลตามพระราชประสงค์ ผู้ซึ่งเปนกัมการรวม 9 คนด้วยกัน คือ
พระเจ้าน้องยาเทอ กรมหมื่นสิริธัชสังกาส | เปนนายก | 1 |
พระเจ้าน้องยาเทอ กรมหมื่นดำรงราชานุภาพ | 1 |