ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:อธิบายเบ็ดเตล็ดฯ พงศาวดารฯ - ดำรง - ๒๔๖๙.pdf/39

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๒๙

อภิเษกราชโอรสทั้ง ๒ องค์นั้นบ้างดอกกระมัง ดูเวลาศักราชก็พอต่อกันดี

ครั้นเมื่อสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชได้ราชสมบัติ ก็มีสมเด็จพระราชโอรส ๒ พระองค์เหมือนกับสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ จึงอภิเษกเปนสมเด็จพระนเรศวรพระองค์ ๑ เปนสมเด็จพระเอกาทศรถพระองค์ ๑ เปนพระมหาอุปราชทำนองพระบัณฑูรใหญ่ พระบัณฑูรน้อย อย่างที่สมเด็จพระมหาจักรพรรดิได้ทรงตั้งพระราเมศวรแลพระมหินทรมาแต่ก่อน สมเด็จพระเอกาทศรถจะได้มีพระเกียรติยศเปนพระมหาอุปราชพระองค์น้อยมาแต่ในแผ่นดินสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชแล้ว เมื่อสมเด็จพระนเรศวรผ่านพิภพ ถ้าคงประเพณีอยู่อย่างแต่ก่อน ก็คงให้สมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จขึ้นไปครองเมืองพิษณุโลกเปนพระเจ้าประเทศราชอย่างสมเด็จพระราชบิดาแลพระองค์เองได้เคยครองมา แต่สมเด็จพระนเรศวรได้ทรงเลิกประเพณีที่ตั้งเจ้าใหญ่ไปครองเมืองเสียในครั้งนั้น (แลมิได้มีต่อมาอีก) ทรงพระราชดำริห์ว่า สมเด็จพระเอกาทศรถได้เปนพระบัณฑูรมาด้วยกัน แลได้ทำศึกสงครามอย่างเพื่อนเปนเพื่อนตายกู้บ้านกู้เมืองมาด้วยกัน จึงดำรัสให้สมเด็จพระเอกาทศรถเปนพระมหาอุปราชอย่างวิสามัญ มีพระเกียรติยศแลใช้พระราชโองการเหมือนเปนพระเจ้าแผ่นดิน

ในหนังสือคำให้การขุนหลวงหาวัดกล่าวถึงเรื่องสมเด็จพระเอกาทศรถว่า เมื่อสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชสวรรคตนั้น สมเด็จ