ตามความที่ปรากฎมาในชั้นกรุงรัตนโกสินทรนี้ ไทยกับพม่าได้เจรจาความเมืองกัน ๗ ครั้ง คือ:—
ครั้งที่ | ๑ | เมื่อปีมโรง | พ.ศ. | ๒๓๒๗ | ในรัชกาลที่ | ๑ | ||||||
ครั้งที่ | ๒ | เมื่อปีฉลู | พ.ศ. | ๒๓๓๖ | ในรัชกาลที่ | ๑ | ||||||
ครั้งที่ | ๓ | เมื่อปีจอ | พ.ศ. | ๒๓๔๕ | ในรัชกาลที่ | ๑ | ||||||
ครั้งที่ | ๔ | เมื่อปีขาล | พ.ศ. | ๒๓๔๙ | ในรัชกาลที่ | ๑ | ||||||
ครั้งที่ | ๕ | เมื่อปีมโรง | พ.ศ. | ๒๓๕๑ | ในรัชกาลที่ | ๑ | ||||||
ครั้งที่ | ๖ | เมื่อปีระกา | พ.ศ. | ๒๓๕๖ | ในรัชกาลที่ | ๒ | ||||||
ครั้งที่ | ๗ | เมื่อปีมโรง | พ.ศ. | ๒๓๒๗ | ในรัชกาลที่ | ๔ |
การที่เจรจาความเมืองกันทั้ง ๗ ครั้งที่ปรากฎมานี้ ฝ่ายพม่ามาขอเจรจาก่อนทุกครั้ง พิเคราะห์ดูเรื่องราวในจดหมายเหตุบางครั้งดูประหนึ่งประสงค์จะดีกันจริง ๆ จนถึงแต่งราชทูตไปมาปฤกษาข้อความที่จะตกลงเปนไมตรีกันก็มี บางครั้งเปนแต่มีหนังสือโต้ตอบกันก็มี แลบางครั้งพม่ามาขอเจรจาความเมือง ไทยขับไล่ทูตพม่าไปเสียด้วยไม่ไว้ใจ ไม่ยอมเจรจาด้วยทีเดียวก็มี การที่ได้เจรจากันทั้ง ๗ ครั้งนั้น คงมีข้อขัดข้องอย่างหนึ่งอย่างใดทุกครั้ง จึงไม่เป็นผลถึงที่จะเปนไมตรีกันได้ จนกระทั่งพม่าเสียบ้านเมืองแก่อังกฤษเมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๘
ไทยกับพม่าได้เจรจาความเมืองกันอย่างใด แลมีเหตุขัดข้องอย่างใด จึงไม่เปนไมตรีกันได้ แจ้งอยู่ในรายการที่จะพรรณาต่อไปข้างน่า แต่จดหมายเหตุเรื่องเจรจาความเมืองกับพม่าที่ปรากฎอยู่ บางคราวก็พิศดาร บางคราวก็ย่นย่อพอแต่รู้เค้าเรื่อง ความที่กล่าวต่อไปจะไม่พิศดารได้เหมือนกันทุก ๆ คราว ขอบอกไว้ให้ทราบเสียก่อน