หน้า:พระราชพงษาวดาร ฉบับพระราชหัดถเลขา ภาค ๒ (๒๔๕๕) b.pdf/123

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๘๖

พระยาช้างให้รู้ในภาษามนุษย์แลให้รู้กระทำกิจต่าง ๆ แลข้าราชการทั้งหลายซึ่งต้องพระราชอาชญาเปนมหันตโทษจำไว้หาผู้ใดจะทูลขอมิได้นั้น ก็เขียนหนังสือบนจะให้สิ่งของต่าง ๆ แลเอาหนังสือนั้นไปให้แก่พระยาช้างเผือก ๆ รับเอาด้วยงวงแล้วก็ชูเข้าไปถวายสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเพื่อจะขอพระราชทานโทษด้วยใจในขณะเมื่อเสด็จพระราชดำเนินมายังโรงนั้น จึงสมเด็จบรมบพิตรพระพุทธเจ้าอยู่หัวก็ยื่นพระหัดถ์รับเอาหนังสือมาทรงอ่าน ได้ทราบคดีทั้งปวงแล้ว ก็ทรงพระมหาการุญแก่พระยาเสวตรกุญชรชาติ แลทรงพระกรุณาโปรดพระราชทานโทษให้แก่เจ้าพระยาบรมคเชนทรฉัททันต์นั้น ส่วนข้าราชการซึ่งเปนโทษแลได้พ้นโทษแล้วก็ให้สิ่งของทั้งปวงแก่พระยาช้างเผือกตามหนังสือบนนั้น จำเดิมแต่นั้นมา ข้าราชการผู้ใดเปนโทษก็มาบนเจ้าพระยาสารเสวตรเพื่อจะให้ขอโทษเหมือนดังนั้น แลทรงพระกรุณาโปรดพระราชทานโทษให้แก่เจ้าพระยาช้างเผือกนั้นเปนหลายครั้ง พระบาทบรมนารถบรมบพิตรพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงพระมหาบุญญาธิการแลมีเสวตรคชสารพลายพังทั้งคู่เปนบรมราชพาหนะพระที่นั่ง ครั้งนั้น พระราชกฤษฎาเดชานุภาพแผ่ไพศาลไปในนา ๆ ประเทศธานีใหญ่น้อยทั้งปวง บรรดาอริราชปรปักษ์ก็เข็ดขามคร้ามพระเดชพระคุณเปนอันมากนัก.

ลุศักราช ๑๐๒๓ ปีฉลู ตรีนิศก ขณะนั้น เจ้าพระยาโกษาธิบดีป่วยลง ทรงพระกรุณาให้พระหลวงขุนหมื่นแพทย์ทั้งหลายไปพยาบาล แลโรคนั้นเปนสไมยกาลแห่งชีวิตรไขย ก็ถึงแก่อนิจกรรม สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมิอาจกลั้นน้ำพระเนตรไว้ได้ ทรงพระอาไลยในเจ้าพระยาโกษา