หน้า:พระราชพงษาวดาร ฉบับพระราชหัดถเลขา ภาค ๒ (๒๔๕๕) b.pdf/255

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๒๑๘

ให้หลวงจ่าแสนยากรเปนเจ้าพระยาอไภยมนตรีว่าที่สมุหนายก โปรดให้พระยาราชสงครามผู้ว่าที่สมุหนายกเดิมนั้นว่าที่สมุหกระลาโหม แล้วทรงพระกรุณาโปรดตั้งข้าหลวงเดิมทั้งหลายแต่บรรดาที่มีความชอบนั้นเปนเจ้าพระยาแลพระยาพระหลวงเมืองขุนหมื่นพันทนายเปนอันมากตามลำดับถานานุศักดิ์ซึ่งมีความชอบมากแลน้อย พระราชทานบำเหน็จแลรางวัลเครื่องยศแลเสื้อผ้าเงินตราเปนอันมากตามสมควรแก่คุณานุรูปทั่วทุกคน แล้วโปรดให้พระพันวัสสาใหญ่เปนกรมหลวงอไภยนุชิต ให้พระพันวัสสาน้อยเปนกรมหลวงพิพิธมนตรี แลพระพันวัสสาทั้งสองพระองค์นี้เปนบุตรีนายทรงบาศซึ่งเปนเจ้าพระบำเรอภูธรครั้งแผ่นดินสมเด็จพระบรมไอยกานั้น พระมารดาเปนเชื้อสกูลพราหมณ์ชาวเมืองเพ็ชรบุรี[1] แล้วทรงพระกรุณาโปรดตั้งสมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระองค์ใหญ่ซึ่งทรงพระนาม เจ้าฟ้าธรรมธิเบศรไชยเชษฐสุริยวงษ์ พระราชบุตรพระพันวัสสาใหญ่นั้น เปนเจ้าฟ้ากรมขุนเสนาพิทักษ์ โปรดให้สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าเอกทัต พระราชบุตรพระพันวัสสาน้อย เปนเจ้าฟ้ากรมขุนอนุรักษมนตรี ให้พระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้าแขกเปนกรมหมื่นเทพพิพิธ พระองค์เจ้ามังคุด[2] เปนกรมหมื่นจิตรสุนทร พระองค์เจ้ารถเปนกรมหมื่นสุนทรเทพ พระองค์เจ้าปานเปนกรมหมื่นเสพภักดี ให้เจ้าฟ้านเรนทรซึ่งทรงพระผนวชอยู่นั้นเปนเจ้าฟ้ากรมขุนสุเรนทรพิทักษ์ ให้สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าดอก


  1. (พระราชกระแสในรัชกาลที่ ๔ ว่า) ทราบที่เพ็ชรบุรีว่า ชาวบ้านสมอปรือ
  2. เดิมว่า มงกุฎ