หน้า:พระราชพงษาวดาร ฉบับพระราชหัดถเลขา ภาค ๒ (๒๔๕๕) b.pdf/96

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๕๙

อยู่หัวตรัศได้ทรงทราบในหนังสือบอกนั้น ก็ทรงพระปรีดาโสมนัศ ดำรัศให้มีท้องตราให้กากองทัพกลับคืนยังพระมหานคร เจ้าพระยาโกษา ท้าวพระยา นายทัพนายกองทั้งปวง ก็เลิกทัพกลับคืนพระนครศรีอยุทธยา แล้วเข้าเฝ้ากราบบังคมทูลถวายช้างม้าเครื่องสรรพสาตราวุธแลพม่ามอญเชลยเปนอันมาก จึงทรงพระกรุณาโปรดพระราชทานรางวัลแก่ท้าวพระยานายทัพนายกองผู้ใหญ่ผู้น้อยทั้งปวงโดยลำดับถานานุศักดิ์สมควรแก่ความชอบในการสงครามนั้น.

เมื่อครั้งศักราช ๑๐๑๙ ปีรกา นพศก มีฝรั่งเศสนายกำปั่นผู้หนึ่งบรรทุกสินค้าเข้ามาค้าขายณกรุงเทพมหานคร ครั้งนั้น สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินให้ต่อกำปั่นใหญ่ลำหนึ่ง ครั้นเสร็จแล้ว จะเอาลงจากอู่ จึงให้ล่ามถามฝรั่งพ่อค้าผู้นั้นว่า ณเมืองฝรั่งเศส เอากำปั่นลงจากอู่ กระทำอย่างไรจึงเอาลงได้ง่าย แลฝรั่งพ่อค้าผู้นั้นเปนคนฉลาด มีสติปัญญามาก รู้ชำนาญในการรอกกว้าน จึงบอกให้ล่ามกราบทูลพระกรุณารับอาสาจะเอากำปั่นออกจากอู่ แล้วแต่งการผูกรอกกว้านแลจักรผัดผันชักกำปั่นออกจากอู่ลงสู่ท่าได้โดยสะดวก สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระโสมนัศ พระราชทานรางวัลเปนอันมาก แล้วโปรดตั้งให้เปนหลวงวิไชเยนทร์ พระราชทานที่บ้านเรือนแลเครื่องยศให้อยู่ทำราชการในพระนครนี้ แลหลวงวิไชเยนทร์นั้นมีความสวามิภักดิ อุส่าห์ในราชกิจต่าง ๆ มีความชอบมาก จึงโปรดให้เลื่อนที่เปนพระวิไชเยนทร์ ครั้นนานมา กระทำการงานว่ากล่าวได้ราชการมาก จึงโปรดให้เลื่อนที่เปนพระยาวิไชเยนทร์ อยู่มาวันหนึ่ง จึงมีพระราชโองการตรัศถามว่า ในเมืองฝรั่งเศสโน้นมีของวิเศษประหลาดประการใดบ้าง พระยาวิไชเยนทร์จึงกราบทูลสรรเสริญ