ทุลกบัณฑิตชาดก

เรื่องทุลกบัณฑิตชาดกมีเนื้อความย่อว่า เมื่อสมัยที่พระพุทธเจ้าพระนามว่ามหากัสสปะ ปรินิพพานได้ไม่นานมีภิกษุ ๓๓ รูป มีอิริยาบถน่าเลื่อมใสเดินทางไปสู่จินนคร ปุโรหิตของพระเจ้าจินราชเห็นจึงพวกภิกษุเหล่านั้นจึงคิดว่า ถ้าภิกษุเหล่านี้อยู่ในพระนคร ลาภสักการะของตนจะเสื่อมลง จึงเข้าไปกราบทูลพระราชาว่า ภิกษุเหล่านั้นเป็นโจรปลอมตัวมา ทำให้พระเจ้าจินราชเข้าพระทัยผิด และรับสั่งให้จับภิกษุทั้ง ๓๓ รูปมาประหารชีวิต พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลเศรษฐี ชื่อว่าทุลกบัณฑิต เมื่อทุลกบัณฑิตทราบเรื่องนั้นแล้วจึงขอเข้าเฝ้าพระราชาเพื่อขอไถ่ตัวภิกษุ พระราชาทรงอนุญาตแต่ต้องเอาทองคำมาจำนวนเท่าตัวคนที่จะไถ่ ทุลกบัณฑิตรับราชโองการแล้วไปนำเอาทองมาไถ่ภิกษุได้ จำนวน ๓๒ รูป เหลือสามเณรอยู่รูปหนึ่งทองคำไม่พอ ทุลกบัณฑิตจึงยอมสละชีวิตของตนเองเพื่อไถ่ชีวิตของสามเณร ขณะที่นายเพชฌฆาตกำลังจะประหารชีวิตของพระโพธิสัตว์นั้น บิดาก็กลับจากไปค้าขายมาถึงพอดีจึงได้นำทองคำไปไถ่ตัวลูกชายไว้ เมื่อพระภิกษุทั้งหมดที่ทุลกบัณฑิตไถ่ชีวิตก็ได้เจริญสมณธรรมจนบรรลุเป็นพระอรหันต์ จึงพากันเหาะขึ้นไปเดินจงกรมอยู่ในอากาศ พระราชาทอดพระเนตรก็ตกพระทัยกลัวว่าพวกโจรจะมาฆ่าตนเอง จึงรับสั่งให้ไปตามทุลกบัณฑิตให้นิมนต์ท่านลงมา เมื่อทุลกบัณฑิตกราบทูลให้ทราบว่าภิกษุเหล่านั้นไม่ได้เป็นโจร พระราชาจึงเข้าพระทัย เมื่อได้ฟังพระธรราเทศนาของพระนาคทีปเถระผู้เป็นพระมุขของสงฆ์แล้วจึงเลื่อมใสและให้ความเคารพนับถือ