หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๘
แก้ปัณหาว่า เหตุที่ชวนให้โรคนี้เกิดขึ้น คือ ความโสโครก ๑ และมีคนเบียดยัดเยียดกันมาก เช่น ที่ในตลาดหรือตามห้องแถวที่มีคนอยู่แน่นกัน ๑ ที่เหล่านี้ชวนให้โรคที่มีเชื้อมาแล้วเปนที่เกิดขึ้นรวดเร็วมากและสำแดงพิษจัด.
รู้กันโดยสืบเสาะสังเกตในตำบลอื่น ๆ ว่า ในที่สอาดแห่งใดซึ่งแสงแดดส่องถึงได้ อากาศพัดได้โดยสดวกโปร่ง ในที่เช่นนี้ แม้จะมีเชื้อกาฬโรคมา ก็ไม่สำแดงพิษร้ายแรงเลย แต่ถ้าเปนที่ไม่สอาด ที่อาบอ้าว คลุมครื้มไปด้วยหลังคา กลิ่นดินจัดขึ้นโดยความฉำแฉะ ในที่เช่นนี้ โดยมีเชื้อมา ย่อมเกิดลุกลามเร็วดุจดังอัคคีไภย.
ในตำบลใดที่มีคนหนา ผู้ปรกติอยู่ชิดกับคนป่วย ในที่ซึ่งอากาศอบไปด้วยกลิ่นกายของผู้เจ็บ ในที่ซึ่งชุ่มชื้นโดยหมั่นราดน้ำโสโครก ในที่ซึ่งชาวเรือนที่เช่าห้องอยู่ชิดดิน หรือในที่ซึ่งกำลังกายอ่อนพับเพียบลง อด
