หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๒๔) - ๒๔๖๕.pdf/33

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
๑๒

ก็มิได้จัดการปกครองเมืองพวน แลเมืองหัวพันห้าทั้งหกให้มั่นคงขึ้น เคยเปนอยู่แต่ก่อนอย่างไรก็เปนอยู่อย่างนั้น จึงมีฮ่อธงเหลืองพวก ๑ ตัวนายชื่ออาจึงคน ๑ ไกวซึงคน ๑ คุมกำลังมาตั้งค่ายอยู่ที่ทุ่งเชียงคำ ในแขวงเมืองพวนประมาณ ๗ ปี ครั้นถึง พ.ศ.๒๔๒๖ ฮ่อพวกนี้ยกกองทัพไปตีเมืองในแดนหัวพันห้าทั้งหก ซึ่งขึ้นอยู่กับเมืองหลวงพระบาง เจ้านครหลวงพระบางบอกลงมายังกรุงเทพฯ จึงโปรดฯ ให้เกณฑ์ กำลังมณฑลพิศณุโลกเข้ากองทัพ ให้พระยาพิไชย (มิ่ง) กับพระ ยาศุโขทัย (ครุธ)๑ คุมขึ้นไปช่วยเมืองหลวงพระบางก่อน แล้วให้ พระยาราชวรานุกูล (เวก บุญยรัตพันธ์ ซึ่งเคยคุมทัพไปรบฮ่อเมื่อยังเปนพระสุริยภักดีนั้น) ตามขึ้นไปเปนแม่ทัพใหญ่ปราบฮ่อที่ยกไปทางเมืองหลวงพระบาง แล้วโปรดฯ ให้เกณฑ์ทัพใหญ่เตรียมไว้อิกทัพ ๑ เผื่อจะมีกองทัพฮ่อยกลงมาทางหัวเมืองริมแม่น้ำโขงเหมือนอย่างคราวก่อน ด้วยในเวลานั้นยังไม่ทราบว่าฮ่อจะมีกำลังมากน้อยเท่าใด กอง ทัพที่เตรียมนี้จะโปรดฯ ให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระบำราบปรปักษ์ ซึ่งได้ทรงบัญชาการมหาดไทยต่อเจ้าพระยาภูธราภัยเสด็จไปเปนจอมพล แลจะโปรดฯ ให้พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้า ดิศวรกุมาร ๒ ซึ่งทรงบังคับการกรมทหารมหาดเล็กแลกรมแผนที่อยู่ในเวลานั้น โดยเสด็จไปอำนวยการทำแผนที่พระราชอาณาเขตรข้างฝ่าย ๑ ภายหลังได้เปนพระยารณไชยชาญยุทธตำแหน่งจางวาง ครั้นแก่ชรากราบถวาย บังคมลาออกบวชเปนสามเณรอยู่จนถึงอนิจกรรม. ๒ คือกรมพระดำรงราชานุภาพ.