สมเด็ดพระเจ้าบรมวงส์เทอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เริ่มประชวรโรคพระหทัยพิการมาแต่เดือนธันวาคม พ.ส. 2484 พระอาการซงและซุดเรื่อย ๆ มา แต่ก็ไม่มีพระอาการประชวนหนักถึงลงบันทม เปนแต่ซงเหนื่อยเพลียและพระบาทบวมบ่อยขึ้น จนถึงวันที่ 27 พรึสจิกายน พ.ส. 2486 ซงรู้สึกเหนื่อยมากพายหลังที่ได้ซงพระนิพนธ์คำนำและคำอธิบาย (ยังไม่จบ) หนังสือเรื่อง เจ้านายพระชันสายืน เพื่อจะประทานหลานตาไห้แจกไนงานพระชันสาครบ 60 ปีของพระเจ้าบรมวงส์เทอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ไนวันที่ 5 ธันวาคม พ.ส. 2486 นี้ ด้วยซงยินดีว่า หลานรู้จักคุนบิดา แต่การแต่งหนังสือไห้พิมพ์โดยมีกำหนดเวลาเปนการเร่งรีบ จึงซงเหนื่อยมาก หมอคอชลิคมาเฝ้าตรวดพระอาการว่า ซงอ่อนเพลีย ถวายยาฉีด แล้วก็ซงสบายขึ้น วันอาทิตที่ 28 พรึสจิกายน มีพระอาการบันทมไม่ค่อยหลับสนิธ รุ่งขึ้น วันจันทที่ 29 พรึสจิกายน ซงพระอาเจียรไนเวลาเสวยกลางวันครั้งเดียว แล้วก็ซงพักตามเคย วันอังคารที่ 30 พรึกสจิกายน บันทมกลางวัน ตื่นขึ้นตอนบ่าย ตรัดสั่งไห้เอารถไปนิมนต์สมเด็ดพระพุทธโคสาจารย วัดเทพสิรินทราวาส มาสนทนาธัม เมื่อสมเด็ดพระพุทธโคสาจารยกลับแล้ว ตรัดว่า คุยกับพระสบาย เปนสุข เวลาค่ำ ยังเสวยเวลาเย็นหยู่ที่เฉลียงตามเคยมา ถึงเวลายามหนึ่ง ตรัดว่า วันนี้ สบาย จะนอนแต่หัวค่ำ แล้วก็เข้าบันทม จนเวลา 1 นาลิกาของวันที่ 1 ธันวาคม พ.ส. 2486 ตั้งต้นบันทมไม่หลับอีก คราวนี้ ไม่หลับจนสว่าง และซงอ่อนเพลียลงทุกที
หน้า:ประวัติดำรง - ๒๔๘๗.pdf/39
หน้าตา