อาธรรมดังนี้แล้ว ท่านทั้งปวงจะคิดอ่านประการใด มุขมนตรีทั้งหลายพร้อมกันกราบทูลว่า พระเจ้าแผ่นดินละสุจริตธรรมเสีย ประพฤติการทุจริตฉนี้ ก็เห็นว่าเปนเสี้ยนหนามหลักตออันใหญ่อยู่ในแผ่นดิน จะละไว้มิได้ ควรจะให้สำเร็จโทษเสีย จึงรับสั่งให้มีกระทู้ถามเจ้าตากสินเจ้าแผ่นดินผู้ทุจริตว่า ตัวเปนเจ้าแผ่นดิน ใช้เราไปกระทำการสงคราม ได้ความลำบาก กินเหื่อต่างน้ำ เราก็อุสาหอาสากระทำศึก มิได้อาไลยแก่ชีวิตร คิดแต่จะทำนุกนิ์บำรุงแผ่นดินให้สิ้นเสี้ยนหนาม จะให้สมณพราหมณาจารย์แลไพร่ฟ้าประชากรอยู่เย็นเปนศุขสิ้นด้วยกัน ก็เหตุไฉนอยู่ภายหลังตัวจึงเอาบุตรภรรยาเรามาจองจำทำโทษ แล้วโบยตีพระภิกษุสงฆ์ แลลงโทษแก่ข้าราชการแลอาณาประชราษฎร เร่งรัดเอาทรัพย์สินโดยพลการด้วยหาความผิดมิได้ กระทำให้แผ่นดินเดือดร้อนทุกเส้นหญ้า ทั้งพระพุทธสาสนาก็เสื่อมทรุดเศร้ามองดุจเมืองมิจฉาทฤษฐิฉนี้ โทษตัวจะมีเปนประการใด จงให้การไปให้แจ้ง แลเจ้าตากสินก็รับผิดสิ้นทุกประการ จึงมีรับสั่งให้เอาตัวไปประหารชีวิตรสำเร็จโทษเสีย เพชฌฆาฏกับผู้คุมก็ลากเอาตัวขึ้นแคร่หามไปกับทั้งสังขลิกพันธนาการ เจ้าตากสินจึงว่าแก่ผู้คุมเพชฌฆาตฏว่า ตัวเราก็สิ้นบุญจะถึงที่ตายอยู่แล้ว ช่วยพาเราแวะเข้าไปหาท่านผู้สำเร็จราชการ จะขอเจรจาด้วยสักสองสามคำ ผู้คุมก็ให้หามเข้ามา ได้ทอดพระเนตรเห็น จึงโบกพระหัดถ์มิให้นำมาเฝ้า ผู้คุมแลเพชชฌฆาฏก็หามออกไปนอกพระราชวัง ถึงน่าป้อมวิไชยประสิทธิ ก็ประหารชีวิตรตัศศีศะเสียถึงแก่พิราไลย จึงรับสั่งให้เอาศพไปฝังไว้ณวัดบางยี่เรือใต้ แลเจ้าตากสินขณะเมื่อสิ้นบุญถึงทำลายชีพนั้นอายุได้สี่สิบแปดปี.
หน้า:พงศาวดาร (หัตถเลขา) - ๒๔๕๕ (๓).djvu/201
หน้าตา