หน้า:พระประวัติสมเด็จพระนเรศวรฯ - ดำรง - ๒๔๙๓.pdf/46

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๓๘

พระนเรศวรพระชันษาได้ ๑๙ ปี เห็นจะได้เป็นตำแหน่งเช่นเสนาธิการในกองทัพ แต่เมื่อยกไปถึงหนองบัวลำภู ด่านของเมืองเวียงจันท์ เผอิญสมเด็จพระนเรศวรไปประชวรออกทรพิษ พระเจ้าหงสาวดีทรงทราบ ก็ตรัสอนุญาตให้กองทัพไทยกลับมา มิต้องรบพุ่ง พระเจ้าหงสาวดีได้เมืองเวียงจันท์แล้ว ก็ตั้งให้เจ้าอุปราชเดิมซึ่งได้ตัวไปไว้เมืองหงสาวดีตั้งแต่พระมหาอุปราชาตีเมืองครั้งแรกนั้นครองอาณาเขตต์ลานช้างเป็นประเทศราชขึ้นต่อกรุงหงสาวดีต่อมา

ตั้งแต่ได้เมืองลานช้างแล้ว ราชอาณาเขตต์ของพระเจ้าหงสาวดีบุเรงนองก็แผ่ถึงที่สุด ด้วยได้ประเทศต่าง ๆ รวมเข้าไว้ในอำนาจหมด ทั้งเมืองพะม่า มอญ ไทยใหญ่ ไทยน้อย และยักไข่ ไม่ต้องทำศึกสงครามต่อไปอีก พระเจ้าบุเรงนองก็บำเพ็ญบารมีในการทำนุบำรุงราชอาณาเขตต์มาจนตลอดรัชชกาล มีในพงศาวดารพะม่าว่า ให้เกณฑ์คนทั้งในหัวเมืองใกล้และเมืองประเทศราชต่าง ๆ ไปทำการซ่อมแปลงแต่งพระนครและแก้ไขป้อมปราการเมืองหงสาวดีตามแบบพระนครศรีอยุธยาซึ่งเคยเห็นว่ามั่นคงมาก นอกจากการก่อสร้าง พระเจ้าบุเรงนองให้ตั้งขนบธรรมเนียมหลายอย่าง ความที่ว่ามานี้มีเค้าเงื่อนเนื่องมาถึงเมืองไทย ยังปรากฏอยู่บางอย่างดูชอบกล ดังเช่นการที่ใช้กฎหมายมนูธรรมศาสตร์ มีในพงศาวดารพะม่า