แต่ถ้าจะพูดทั่ว ๆ ไป ชาวเมืองร้อนเห็นจะหมั่นน้อยกว่าชาวเมืองหนาว ที่ว่า หมั่น นี้ หมายความว่า หมั่นทำการงาน มิใช่หมั่นเที่ยวหมั่นเล่น
งาน กับ เล่น ผิดกันอย่างไร ครูเทพ เพื่อนข้าพเจ้า เคยเขียนไว้แล้ว แต่เขียนไว้ยืดยาว จะนำมากล่าวซ้ำในที่นี้ก็ไม่มีที่ ข้าพเจ้าเคยเห็นคำอธิบายของนักปราชญ์ฝรั่งว่า อะไรเป็นงาน อะไรเป็นเล่น แต่คำที่เขากล่าวนั้น ถ้าจะเอามาแปล ก็ได้แต่คนแปลเก่ง ๆ และเมื่อแปลแล้ว ก็น่ากลัวจะเข้าใจยาก ความหมายที่กล่าวที่นี้จะแสดงโดยวิธิยกตัวอย่างว่า เมื่อใดข้าพเจ้านั่งอยู่ที่โต๊ะเขียนหนังสือที่กระทรวง ใช้มันสมองบังคับมือขวาให้เขียนหนังสือในกิจธุระราชการ เมื่อนั้นข้าพเจ้าทำงาน เมื่อใดข้าพเจ้านั่งอยู่ที่โต๊ะเขียนหนังสือที่บ้าน ตั้งท่าอย่างเดียวกัน ใช้มันสมองเดียวกันบังคับมือ ๆ เดียวกันให้เขียนหนังสืออย่างที่ท่านอ่านอยู่เดี๋ยวนี้ เมื่อนั้นข้าพเจ้าเล่น เมื่อท่านเล่นฟุตบอลล์ ท่านเล่น แต่ในเมืองฝรั่ง มีคน
