- คำนำ
- สยามไวยากรณ์
- อักขรวิธี
ตำราสยามไวยากรณ์ อักขรวิธีนี้ เดิมทีกรมศึกษาธิการได้เรียบเรียงขึ้นเป็นครั้งแรก ภายหลังท่านเจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดีได้เรียบเรียงขึ้นอีกเล่ม ๑ โดยย่อจากฉบับเก่า และมีแก้ไขเปลี่ยนแปลงบ้างตามสมควร กุลบุตรได้อาศัยศึกษาเล่าเรียนเป็นลำดับมา แต่ตำราอักขรวิธีทั้ง ๒ เล่มนั้นหาจบบริบูรณ์ไม่ คือมีแต่ภาคที่ ๑ ว่าด้วยลักษณะตัวอักษร กับภาคที่ ๒ ว่าด้วยวิธีประสมอักษร ยังขาดภาคที่ ๓ ซึ่งว่าด้วยวิธีใช้ตัวอักษรอยู่
ครั้นมาถึงพุทธศก ๒๔๖๑ ข้าพเจ้าต้องเป็นผู้แสดงปาฐกถาว่าด้วยภาษาไทยที่สามัคยาจารยสโมสร จำเป็นต้องดูตำรามีอักขรวิธี เป็นต้น เห็นเป็นโอกาสเหมาะจึงได้เรียบเรียงตำราอักขรวิธีเล่มนี้ขึ้น ในภาคที่ ๑ และที่ ๒ นั้น ได้อาศัยอักขรวิธีเดิมทั้งสองเล่มนั้นเป็นหลัก ซึ่งนับว่าเป็นพระเดชพระคุณมาก และได้จัดระเบียบหมวดหมู่ใหม่ ทั้งแก้ไขตัดทอน และเพิ่มเติมขึ้นอีกตามที่สมควร ส่วนภาคที่ ๓ ว่าด้วยวิธีใช้อักษรนั้น ได้พยายามเรียบเรียงขึ้นเอง นับว่าเป็นของเกิดใหม่ ซึ่งเข้าใจว่าคงจะมีข้อเคลื่อนคลาดหรือบกพร่องเกินเลยอยู่มาก
