หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๔๒
ภคินีของสมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี ทรงยกถานันดรเปนเจ้าคุณพระไอยิกา เจ้าคุณที่เปนธิดาของเจ้าคุณพระไอยิกา คือ เจ้าคุณที่เปนพี่สมเด็จเจ้าพระยาทั้ง ๒ นั้น โปรดฯ ให้มีถานันดรเปนเจ้าคุณพระสัมพันธวงศ ดูเหมือนจะมีที่ใช้ตามที่ทรงกำหนดแต่สำหรับเขียนผ้าทรงทอดสดัปกรณ์ในพิธีกาลานุกาลเท่านั้น
พิเคราะห์ดูการที่ทรงตั้งเจ้าคุณเมื่อรัชกาลที่ ๔ นั้น สันนิษฐานว่า จะเปนด้วยเหตุ ๒ อย่าง คือ เพื่อจะทรงยกย่องธิดาสมเด็จเจ้าพระยา ๒ องค์ให้มีบันดาศักดิ์สูง อย่าง ๑ อิกอย่าง ๑ น่าจะเปนเพราะสมเด็จเจ้าพระยาทั้ง ๒ องค์มีบุตร์ธิดามาก พวกบ่าวไพร่ผู้คนเห็นจะเรียกธิดาของสมเด็จเจ้าพระยา ๒ องค์นั้นว่าเจ้าคุณฟั่นเฝือไป จึงทรงตั้งธิดาภรรยาหลวงขึ้นเปนเจ้าคุณ เปนการทรงจำกัดว่า ควรเรียกว่าเจ้าคุณได้เพียงนั้น การที่เรียกเจ้าคุณกันฟั่นเฝือ มีคำเล่ากันมาว่า ถึงเจ้าจอมมารดาต่าง
