ของพวกเขา สมัยนี้อเทวนิยมกลายเป็นความผิดโทษสถานเบาเมื่อเทียบกับการวิพากษ์ความสัมพันธ์กรรมสิทธิ์ที่เป็นอยู่ ถึงอย่างนั้นนี่คือความก้าวหน้าไม่ผิดแน่ ผมขอชี้ไปที่สมุดปกน้ำเงินซึ่งออกมาเมื่อไม่กี่สัปดาห์ก่อนเป็นต้น: „จดหมายโต้ตอบกับคณะผู้แทนของสมเด็จพระราชินีนาถในต่างประเทศ ว่าด้วยปัญหาด้านอุตสาหกรรมกับสหภาพแรงงาน“ เหล่าผู้แทนสถาบันพระมหากษัตริย์อังกฤษในต่างประเทศได้กล่าวไว้ในนั้นอย่างไม่อ้อมค้อมว่าในเยอรมนี ฝรั่งเศส กล่าวสั้น ๆ ว่าทุกอารยประเทศบนทวีปยุโรป การแปลงผันของความสัมพันธ์ระหว่างทุนกับแรงงานที่เป็นอยู่นั้นอยู่ใกล้แค่เอื้อมและหลีกเลี่ยงไม่ได้พอ ๆ กับในอังกฤษ ในขณะเดียวกัน ณ อีกฟากหนึ่งของมหาสมุทรแอตแลนติก นายเวด รองประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา ได้ประกาศในการชุมนุมสาธารณะว่า: หลังจากการเลิกทาส การเปลี่ยนแปลงความสัมพันธ์ของทุนและกรรมสิทธิ์ในที่ดินก้าวขึ้นเป็นวาระถัดไป! เหล่านี้เป็นสัญญะแห่งกาลเวลาซึ่งมิอาจอำพรางด้วยเสื้อคลุมสีม่วงหรือเสื้อหล่อสีดำ[a] ไม่ได้แปลว่าปาฏิหาริย์จะเกิดขึ้นพรุ่งนี้ มันแสดงให้เห็นว่าแม้ในหมู่ชนชั้นปกครองเองก็เริ่มสังหรณ์ว่าสังคมยุคปัจจุบันไม่ใช่ผลึกแข็ง แต่เป็นอินทรีย์ซึ่งสามารถเปลี่ยนแปลงและอยู่ในกระบวนการเปลี่ยนแปลงเสมอ
เล่มที่สองของงานชุดนี้จะพิจารณากระบวนการไหลเวียนของทุน (เล่มที่ 2) และรูปแบบต่าง ๆ ของกระบวนการทั้งมวล (เล่มที่ 3) เล่มสุดท้ายเล่มที่สาม (เล่มที่ 4) พิจารณาประวัติความเป็นมาของทฤษฎี
ผมน้อมรับคำวิจารณ์ทางวิทยาศาสตร์ทั้งหมด ส่วนอคติที่เรียกกันว่ามติมหาชน ผมไม่เคยอ่อนข้อให้ คำขวัญของชาวฟลอเรนซ์ผู้ยิ่งใหญ่ท่านหนึ่งยังคงใช้ได้กับผม:
ลอนดอน 25 กรกฎาคม 1867
