ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:Phra Ratcha Lanchakon 2493.djvu/8

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้ตรวจสอบแล้ว

เวลาว่าง หรือเรื่องนั้นยังบกพร่องอยู่ ก็ทรงรอไปก่อน กาลได้ล่วงเลยมานานจนประชวรและสิ้นพระชนม์ลง พระยาอนุมานราชธนก็ระลึกถึงเรื่องพระราชลัญจกรที่ได้เรียบเรียงไว้ว่า ถ้าได้มีโอกาสตีพิมพ์เป็นหนังสือขึ้นในงานพระราชทานเพลิงพระองค์ท่าน ก็จะเหมาะด้วยประการทั้งปวง เพราะเป็นเรื่องที่ทรงสนพระทัยอยู่มาก พระยาอนุมานราชธนจึงขอร้องหม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์ โอรสพระองค์ท่าน ให้ช่วยตรวจดูในบรรดาลายพระหัตถ์ว่าจะมีเรื่องพระราชลัญจกรตกค้างอยู่บ้างหรือไม่ หม่อมเจ้ายาใจจึงนำเอาเรื่องพระราชลัญจกรที่พระยาอนุมานราชธานเรียบเรียงและถวายไว้คืนมาให้ดู พร้อมทั้งลายพระหัตถ์ที่ทรงตอบซึ่งทรงค้างไว้ ความจึงปรากฏว่า ได้ทรงตัดเติมข้อความที่พระยาอนุมานราชธนเรียบเรียงไว้อยู่มากแห่ง และในร่างลายพระหัตถ์ยังมีข้อความอื่น ๆ ซึ่งล้วนเป็นความรู้หาค่ามิได้ตรัสอธิบายให้ทราบอีกหลายประการ แต่เมื่อรวบยอดแล้วตรัสว่า ที่เรียบเรียงมานั้นก็ดีอยู่ แต่ยังไม่พอพระทัย เพราะขาดการค้นคว้า เรื่องยังมีอยู่มีมากประการ และทรงแนะวิธีค้นและเรียงความเสียใหม่ให้เป็นไปตามลำดับนั้นด้วย ทั้งนี้ นับว่าเป็นพระกรุณาคุณล้นเกล้าฯ แต่ก็ช้าเสียแล้ว เพราะเวลามีเหลืออยู่น้อย จะทำการค้นคว้าตามที่ทรงแนะนำไว้คงไม่ทันกัน ทั้งพระยาอนุมานราชธนก็เสียกำลังใจที่จะทำต่อ เพราะสิ้นพระองค์ท่านซึ่งเป็นที่พึ่งเสียแล้ว ถ้าติดก็ไม่ทราบว่าจะไปถามใคร จึงตกลงใจไม่รื้อโครงในข้อความที่เรียบเรียงไว้แล้ว เป็นแต่ตัดเติมแก้ไขข้อความตามที่ทรงทักท้วงและตรัสเพิ่มเติมมาเท่านั้น คือ เป็นดังเรื่องที่ตีพิมพ์อยู่นี้ แต่ก็ไม่หมดเรื่องทีเดียว เพราะยังมีพระราชลัญจกรกระบวนจีน พระราชลัญจกรเบ็ดเตล็ด และพระราชลัญจกรในพระบาทสมเด็จฯ กรมพระราชวังบวรฯ ที่ไม่ได้นำเอามารวมไว้ด้วย เพราะ