ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:Ratchakitcha Ratchakan Thi Ha (1).pdf/10

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
8
เล่มที่ ๑
ราชกิจจานุเบกษา

ข้าราชการฝ่ายน่าฝ่ายในเวียนเทียนประทักษิณสามรอบเสรจ เสดจประทับในอุโบสถ ทรงธรรมจบแล้ว เวลาสองยามเสศเสดจกลับพระบรมมหาราชวัง ๚ะ

ท่านทั้งหลายซึ่งรับหนังสือราชกิจจานุเบกษาไปนี้ เมื่อรับไปเองตลอดปี คิดเปนราคาแปดบาท เมื่อรับไปเองเอาแต่กึ่งปี คิดเปนราคาห้าบาท เมื่อรับไปเองเอาแต่สามเดือน คิดเปนราคาสามบาท ฤๅจะรับแต่ใบหนึ่งสองใบ คิดเปนราคาใบละสลึงเฟื้อง ถ้าต้องไปส่งถึงบ้าน ปีหนึ่งต้องคิดค่าจ้างคนไปส่งกึ่งตำลึง ถ้ากึ่งปีค่าจ้างคนไปส่งหกสลึง ถ้าสามเดือนค่าจ้างคนไปส่งบาทหนึ่ง ๚ะ

ไม่เกี่ยวข้องในราชการ เปนแต่ผู้เรียบเรียงไว้เพื่อจะให้รู้ข่าวต่างประเทศ ๚ะ

ณวันพุฒ เดือนหก ขึ้นสิบห้าค่ำ ปีจอฉศก เวลาบ่าย ๕ โมงเรือกลไฟเจ้าพระยาเข้ามาถึง ได้ส่งหนังสือเมล์ที่ได้บอกจากเมืองลอนดอนณวันที่ ๒๐ เดือนมาช คฤษตศักราช ๑๘๗๔ คิดตั้งแต่เมืองลอนดอนมาถึงกรุงสยามได้ ๔๑ วัน ได้ข่าวว่า ณวันที่ ๑๙ เดือนมาช ปารลิเมนต์ได้ประชุมใหญ่จะปฤกษาในการแผ่นดิน เมื่อประชุมแล้ว พวกลอร์ด (ขุนนาง) ชุนนุมในที่สำรับลอร์ด พวกกอมมอนส์ (ราษฎร) ประชุมในที่สำรับกอมมอนส์ แลท่านลอร์ดชานเซลลอร์ดได้เรียกพวกกอมมอนส์เข้ามาในที่ประชุมพวกลอร์ด (ขุนนาง) ฟังท่านอ่านพระราชหัถเลขาของสมเดจพระนางเจ้ากวิน ในพระราชหัถเลขานั้นมีความว่า เราถึงท่านลอร์ดแลเยนตลิเมนต์ท่านผู้ดี ด้วยมินิศเตอร์เสนาบดีของเราได้ทูลลาออกจากราชการ เราต้องจัดตั้งผู้อื่นขึ้นแทน เราจึ่งต้องรออยู่ ยังเรียกท่านมาประชุมไม่ได้ บัดนี้เราได้จัดแจงการตั้งมินิศเตอร์เสนาบดีใหม่แล้ว เราจึ่งได้ให้เรียกท่านมาประชุมเวลานี้ ๚ อนึ่ง เรากับเมืองต่างประเทศใหญ่ ๆ ซึ่งมีทางพระราชไมตรีติดต่อกันนั้นมีแต่ความรักใคร่กัน ไม่มีความรังเกียจซึ่งกันแลกัน เราจึ่งจะอุสาหเอาใจใส่ให้เปนดังคนกลางชักนำให้เมืองต่างประเทศรักใคร่กัน ประเทศต่อประเทศตลอดเมืองยุโรป แลจะได้รักษาการยุติธรรมเมืองต่อเมืองด้วย ๚ะ ประการหนึ่ง ซึ่งพระราชโอรศของเราดูกออฟเอดินเบร์คได้ทำการวิวาหมงคลกับครานต์ดูเชชมารีอาเลกซานโดรนาซึ่งเปนพระราชธิดาของสมเดจพระเจ้าเอมเปเรอร์กรุงรุศเสีย เปนที่ชื่นชมโสมนัศในพระไทยของเรา ด้วยจะได้เปนสิ่งสำคัญที่จะเปนประกันที่กรุงรุศเสียแลกรุงอังกฤษซึ่งเปนพระมหานครใหญ่ทั้งสองพระนครจะได้อยู่ในทางพระราชไมตรีด้วยกันให้มั่นคง ๚ ซึ่งเราได้ให้กองทับออกไปรบเมืองอาสานตี กองทับนั้นได้ตีเมืองอาสานตีแตกแล้ว ให้ทำลายเมืองหลวงจนหมดสิ้น พวกอาสานตีจึงได้มาปฤกษาคิดทำหนังสือสัญญาตกลงกัน เราก็ไว้ใจอยู่ว่า ต่อไปข้างน่าการจะเรียบร้อยกว่าแต่ก่อนที่ในทวีบอาฟริกาข้างทิศตวันตก ๚ ทหารซึ่งยกออกไปตีนั้น ทั้งทหารบกทหารเรือ ได้สำแดงความกล้าความเพียร แลได้อยู่เรียบร้อยในบังคับของนายแลกฎหมายธรรมเนียมทหาร แลฝ่ายออฟฟิเซอร์นายทหารที่ได้สำแดงปัญญาแลได้ทำการแขงแรงไม่ได้หยุดหย่อน เมื่อเกิดความยากความลำบากเปนที่สุด เฃาได้ทำการรุ่งเรืองไม่ให้ชื่อเสียงทหารอังกฤษตกต่ำได้ ๚ อนึ่ง เมื่อปีกลายนั้นไม่มีฝนตามรดูในแฃวงประเทศอินเดียของเราที่คนอยู่มากกว่ามาก จึ่งเกิดขาดเสบียงอาหารทุกอย่าง ลางแห่ง(ต้นฉบับตรงนี้อ่านไม่ออก) ลางแห่งไม่มีกิเลย แลคนซึ่งเปนที่ขัดสนนั้นเปนหลายล้าน เราจึ่งได้สั่งถึงไวสรอยคอวเวอรเนอเชนเนอราลของเราว่า แม้นว่าจะต้องเสียเงินมากน้อยเท่าใร อย่าเสียดายเลย ต้องคิดแต่จะผ่อนความลำบากนั้นให้น้อยลง ๚ เราถึงเยนตลิเมนท่านผู้ดีซึ่งอยู่ในที่ว่าการเฮาส์ออฟกอมมอนส ในเรว ๆ นี้มินิสเตอร์เสนาบดีของเราจะจัดเอสติเมตส์คือบาญชีรายเงินที่คิดจะได้จะเสียในปีน่าจะมาให้ท่านตรวจแลปฤกษาสุดแต่ท่านจะเหนควร๚ เราถึงท่านลอร์ดแลเยนตลิเมนท่านผู้ดี ด้วยหลายปีมาแล้วมีผู้ติเตียนกฎหมายอังกฤษซึ่งว่าด้วยการซื้อการขายที่ดิน ในปารลีเมนต์คราวก่อนได้ปฤกษาในข้อนั้นบ้างแล้ว แต่เดี๋ยวนี้มินิสเตอร์เสนาบดีของเราได้ร่างแต่งกฎหมายเพื่อจะแก้ความซึ่งติเตียนนั้น แลจะมาปฤกษากับท่านด้วย ๚ เมื่อปีที่ล่วงแล้วได้ทำกฎหมายใหม่เปลี่ยนธรรมเนียมซึ่งว่าด้วยธรรมเนียมโรงศาลแลธรรมเนียมตั้งชัตยผู้ชำระตัดสินความในเมืองอิงแลนด์ แต่ก่อนได้แบ่งความเปนสองจำพวก เรียกว่าลอว์[1]

  1. มีต่อในแผ่นที่ 2 (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)