พวกเขาเป็นหนึ่งในกลุ่มคนบนพื้นพิภพนี้ที่ครึกครื้นและชื่นมื่นเป็นที่สุด
ประชากรบนสายน้ำนั้นค่อนข้างสมบูรณ์พูนพร้อมในตนเองอยู่แล้ว และไม่ต้องอาศัยผู้อยู่บนบกให้ช่วยเหลือเกื้อกูลอันใดเลย บนน้ำใช่จะมีแต่เรือนแพ แต่ยังมีภัตตาคารลอยน้ำ โรงมหรสพลอยน้ำ และแม้กระทั่งเรือนจำลอยน้ำ ประชากรบนน้ำมีตลาดเป็นของตนอยู่ ณ ใจกลางอันกว้างใหญ่ของมหานาทีที่ถั่งโถมผ่านศูนย์กลางราชธานี ในตลาดนี้ ผู้ขายและผู้ซื้อเป็นหญิงโดยมาก เพราะหญิงนั้นหลักแหลมและกระฉับกระเฉงยิ่งกว่าชาย ตลาดจะตั้งต้นหลังพ้นเที่ยงคืนไปไม่ช้า และจะดำเนินไปจนถึงเจ็ดหรือแปดโมงเช้า ในยามดึกดื่นคืนค่ำ เรือจะประมวลกันอยู่ในลักษณะที่จะไม่เห็นห้วงน้ำว่างแม้สักนิ้วได้เลย[1] เรือเหล่านี้เพียบด้วยปลา ไข่ ข้าว และผลไม้ แต่ละลำมีตะเกียงดวงน้อยอยู่ตรงหัวเรือ และด้วยแสงสีเหลืองรำไรอันระยิบอยู่เหนือผิวน้ำงามวาวนี้ ท่านจะสามารถเหลือบเห็นหญิงผมดำผิวคล้ำง่วนอยู่กับการขายสินค้าของตน ทั้งยังหัวร่อและจ้อเจื้อยอยู่เรื่อยไปกับฝูงคนไร้กังวลที่เริงใจ พวกเขาช่างเหมือนกลุ่มเด็กครื้นเครงที่ได้ออกปิกนิกเป็นการใหญ่ ครั้นตะวันขึ้น พวกเขาจะออกจากบ้าน ทิ้งท้องน้ำซึ่งเคยมีหมู่เรือลำน้อยและสตรีงานวุ่นอยู่คลาคล่ำให้กลายเป็นเวิ้งว้างว่างเปล่า
นานทีปีหนจะมีใครสักคนตกเรือ และแม้จะมีคนตกลงไปในน้ำ ก็ไม่เป็นข้อสำคัญอันใดมากมาย เพราะไม่มีชาวสยามคนใดว่ายน้ำไม่เป็น
- ↑ ต้นฉบับว่า "an inch or water" แต่น่าจะพิมพ์ผิดจาก "an inch of water" ในที่นี้แปลโดยแก้ไขให้ถูก
