กฎหมายลักษณทาษ

by แมลคัม อาร์เทอร์ สมิท

๏ กฎหมายลักษณทาษ ๚ะ

ทั้งเก่าใหม่รวมเปนเล่ม ๑

ราคาเล่มละแปดสลึง

ได้ลงพิมพ์คราวแรก

ณะกรุงเทพฯ

ที่โรงพิมพ์ครูสมิทที่บางฅอแหลม

ในปีมโรง โทศก จุลศักราช

๑๒๔๒

๏ คำนำกฎหมายลักษณทาษ ๚ะ

---

๏ท่านทั้งปวงอันต้องการใช้เรื่องกฎหมาย อยากรู้ความเลอียดหมดจดในเรื่องความที่จะเรียนที่จะให้ชำนาญ เพราะเหตุเช่นนี้ ข้าพเจ้า ครูสมิท ได้คัดความแต่กฎหมายเก็บเอากฎหมายเก่า พระราชกำหนดแลหมายประกาศเก่าแลใหม่ มาประมวนเข้าเปนเรื่องหนึ่งในหนังสือเล่มนี้ ว่าแต่เพียงลักษณทาษ เสด็จกรมหมื่นพิชิตได้ช่วยจัดเรียงข้อต่าง ๆ ประสงค์ความจะให้ท่านทั้งหลายรู้กฎหมายลักษณทาษให้เลอียดกว่าแต่ก่อนเปนอันมาก ๚ะ

๏พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้ากรุงสยามในปัตยุบันนี้ได้มีพระไทยเอนดูปรานีแก่อาณาประชาราษฎรเปนอันยิ่ง แลได้สำแดงพระราชอัทธยาไศรยแก่แผ่นดินบ้านเมืองประเทศสยามนี้หลายครั้งหนักหนา ควรที่คนทั้งปวงทั่วตลอดพระราชอาณาเขตรจะสำแดงความปิติยินดีตั้งใจกะตัญูประพฤติการโดยซื่อสุจริตให้สมความดีที่ในหลวงแผ่นดินนี้หมายพระไทยทำคุณให้แก่คนทั้งปวง ๚ะ

๏ไม่ช้าไม่นาน ทาษก็จะหมดสูญขาดจากประเทศสยาม เมื่อการนั้นจะสำเร็จแล้ว นายเงินเจ้าทาษแลลูกนี่เปนทาษเรือนเบี้ยจะเปนอันเลิกกัน เจ้าทาษจะข่มขี่เบียดเบียฬชายหญิงว่าเปนทาษ เกณฑ์ใช้ให้ทำการของเจ้าเงินเปล่า ๆ ก็ไม่ได้ ด้วยว่าหมดทาษแล้ว บันดาคนที่เกิดเปนลูกทาษตั้งแต่จุลศักราช ๑๒๓๐ ปีมะโรง สัมฤทธิศก ถัดมาข้างหน้า ตามหมายประกาศแลกฎหมายซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้ากรุงสยามตั้งมาแล้วนั้น มีเวลากำหนดที่จะหลุดพ้นจากซึ่งเปนทาษ ลูกทาษทั้งหญิงทั้งชายเหล่านี้คงมีค่าตัวตั้งแต่วันเกิดจนกระทั่งอายุ ๒๑ ปี ครั้นถึงกำหนดอายุ ๒๑ ปี หมดค่าตัวทุกคน ค่าตัวลูกทาษเหล่านั้นมีแต่จะมากขึ้นตั้งแต่วันเกิดจนกระทั่งถึงอายุแปดขวบ ตั้งแต่อายุแปดขวบ ค่าตัวนั้นมีแต่จะลดน้อยลงไป จนถึงอายุ ๒๑ ปี ค่าตัวนั้นก็จะหมดไม่มีอีกแล้ว เมื่อหมดค่าตัวแล้ว กฎหมายห้ามแล้วว่า ลูกทาษที่หมดค่าตัวแล้ว จะเปนทาษต่อไปอีกไม่ได้ ผู้ที่จะขายจะซื้อคนที่หลุดค่าตัวแล้วคงมีโทษตามพระราชกำหนด บันดาคนอันมิได้เปนลูกทาษแต่เกิดในปีมะโรง สัมฤทธิศก แลถัดปีนั้นมาข้างหน้า ท่านตั้งพระราชกำหนดห้ามไม่ให้เปนอันขายได้ ผู้ที่จะขืนขายซื้อคนเช่นนั้นแล้ว คงเปนโทษตามพระราชกำหนด ๚ะ

๏การซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าพระเจ้ากรุงสยามองค์ปัตยุบันนี้ทำมาครั้งนี้ เปนคุณอันประเสริฐแก่บันดาคนตลอดพระราชอาณาเขตร ก็เปนอันควรอยู่แล้วที่ผู้หลักผู้ใหญ่ในแผ่นดินบ้านเมืองจะพร้อมใจกันคิดจัดการให้บันดาคนทั้งหลายชายหญิงตลอดประเทศสยามมีความรู้มีปัญญามีวิชามีกิริยาเรียบร้อยงดงามสมกับคราววิเสศอันคงจะมานั้น ถ้าคนปนคนโง่เปนนักเลงติดเล่นการพนันติดเหล้าติดฝิ่นแลมีสันดานชั่ว คนเช่นนั้นคงเปนคนหากินยาก คงมีความลำบากต่าง ๆ ข้างน่า ๚ะ

๏บิดามารดาผู้หลักผู้ใหญ่ในแผ่นดินบ้านเมืองควรจะช่วยคนชอบธรรมอันมีใจอารีกว้างขวางคิดตั้งโรงซะกูลการปะเรียญเทศโรงสอนวิชาแลช่วยจ้างคนดีคนเรียบร้อยคนนักปราชให้เปนครูสอนทั้งผู้ชายผู้หญิงให้มีความรู้ให้มีวิชาให้มีความเพียรความซื่อติดตัว เด็กเหล่านี้ เมื่อเปนผู้ใหญ่แล้ว คงเปนคนหากินได้เองคล่อง จะไม่ต้องเปนคนขัด ไม่ต้องคิดขายตัวให้ท่านผู้อื่นเลี้ยงเปนคี่ค่าเขาเลย ๚ะ

๏ลักษณทาษเล่มใหม่ฉบับนี้ ครูสมิทได้แปลเปนภาษาอังกฤษแล้ว ซึ่งแปลไว้นั้นจะเปนประโยชน์แก่ชาวนอกอันจะหัดเรียนภาษาสยามแลอยากจะรู้ธรรมเนียมเก่าธรรมเนียมใหม่ของสยามประเทศในเรื่องทาษ แลคงเปนประโยชน์แก่ชาวสยามที่หัดเรียนภาษาอังกฤษ ด้วยว่าคนที่หัดเรียนนั้นจะได้เปรียบได้ดูความในภาษาทั้งสองนั้น ๚ะ

๏แต่เรื่องลักษณทาษฉบับใหม่นี้จะเปนคุณแก่ชาวสยามทั่วกัน ต่างคนต่างจะได้อ่านจะได้จำเรื่องไว้แลระวังรักษาตัวอย่าให้เสียเปรียบในเรื่องทาษสืบไปเบื้องน่า อย่าให้ต้องคะดีในโรงสาลเพราะไม่รู้พระราชบัญญัติแลหมายประกาศใหม่ในเรื่องลักษณทาษ ขอให้ท่านทั้งหลายทั้งปวงทั่วแผ่นดินบ้านเมืองเตรียมการไว้ เพื่อจะให้พระราชบัญญัติแลหมายประกาศใหม่ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้ากรุงสยามปัตยุบันนี้ แลการซึ่งจะเกิดเพราะพระราชบัญญัตินั้น จะได้เปนผลเปนกำลังอันรุ่งเรืองเจริญความศุขยิ๋งงามแก่แผ่นดินบ้านเมืองเทอญ ๚ะ

บอกจ่าน่าเรื่องกฎหมายนี้

ลักษณทาษขายฝาก		น่า		๑
ลักษณทาษฃายผูกดอกเบี้ย		น่า		๑๔
ลักษณทาษฃายขาดค่า		น่า		๑๖
ลักษณะทาษหนี		น่า		๑๙
ลักษณเบดเสร็จจ้างวาน		น่า		๓๔
ลักษณผัวเมีย		น่า		๓๖
ลักษณลักภา		น่า		๓๗
ลักษณกู้นี่		น่า		๔๒
พระราชกำหนดใหม่ว่าด้วยฃายคน		น่า		๔๒
พระราชกำหนดว่าทาษไปแทงโป		น่า		๔๕
ลักษณมรดก		น่า		๕๑
พระราชกำหนดใหม่แก้ด้วยทาษ		น่า		๕๒
พระราชกำหนดใหม่นายเงินไถ่ทาษ		น่า		๕๔
พระราชกำหนดใหม่ช่วยไพร่หลวง		น่า		๕๗
พระราชกำหนดใหม่ว่าด้วยเลขทาษ		น่า		๕๙
ว่าด้วยทาษส่งเงินนายเงินไม่รับ		น่า		๖๑
พระราชบัญญัติสารกรมธรรม์ทาษ		น่า		๖๓
หมายประกาศว่าด้วยทาษหนี		น่า		๖๘
พระราชบัญญัติเอาทาษไปขาย		น่า		๗๕
หมายประกาศ เรื่อง เสรฐีบางแมว		น่า		๗๖
หมายประกาศฃายภรรยาแลบุตร		น่า		๗๘
พระราชบัญญัติ เรื่อง กู้เงินฃายตัว		น่า		๘๒
หมายประกาศลูกทาษ		น่า		๘๗
พระราชบัญญัติพิกัดอายุลูกทาษ		น่า		๘๙
หมายประกาศอายุลูกทาษลูกไทย		น่า		๙๙

บรรณานุกรม

• สมิท, เอ็ม. เอ. (ผู้รวบรวม). (2423). กฎหมายลักษณทาษ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ครูสมิท.