ประกาศพระราชบัญญัติและพระราชกำหนดต่าง ๆ รัชกาลที่ 5/เล่ม 3/เรื่อง 16
มีพระบรมราชโองการดำรัสเหนือเกล้าฯ ให้ประกาศให้ทราบทั่วกันว่า เดิมมีข้าราชการแลราษฎรเปนอันมากเข้าชื่อกันทำฎีกาทูลเกล้าฯ ถวายกล่าวโทษบริษัทขุดคลองแลคูนาสยามด้วยเรื่องที่นาในบริเวณคลองที่บริษัทขุด แลอีกพวกหนึ่งร้องกล่าวโทษผู้มีชื่อในฎีกานั้นว่าแย่งชิงที่นาของตน จึ่งได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งให้พระยาวรเดชศักดาวุธ ๑ พระยาอินทราธิบดีสีหราชรองเมือง ๑ พระยาประชาชีพบริบาล ๑ พระยาวิภาคภูวดล ๑ หลวงสุนทรโกษา ๑ เปนกรรมการมีหน้าที่ทั้งฝ่ายธุระการแลตุลาการที่จะตรวจแลตัดสินที่วิวาท ให้ตกอยู่แก่ฝ่ายซึ่งควรจะได้โดยชอบธรรม กระแสพระบรมราชโองการแจ้งอยู่ในประกาศ ลงวันที่ ๑๐ เดือนตุลาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๔ แล้ว
ต่อมาได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เพิ่มอำนาจแลน่าที่กรรมการนี้ให้พิจารณาไต่สวนตัดสินบรรดาคดีที่วิวาทกันด้วยที่นาในเขตรจังหวัดทุ่งแสนแสบ หมู่คลองบริษัท ความแจ้งอยู่ในประกาศ ลงวันที่ ๗ เดือนพฤษภาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๕ นั้นแล้ว
ต่อมาได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยกอำนาจการพิจารณาแลพิพากษาคดีซึ่งเกียวข้องด้วยการวิวาทแย่งชิงที่นาในมณฑลกรุงเทพฯ มณฑลกรุงเก่า แลมณฑลปาจิณ บรรดาเปนน่าที่ในศาลกระทรวงยุติธรรมไปอยู่ในน่าที่กรรมการนั้น แลได้ประกาศกระแสพระบรมราชโองการเมื่อวันที่ ๒๒ กันยายน รัตนโกสินทรศก ๑๑๕ ความแจ้งอยู่แล้ว
บัดนี้ ข้าราชการที่ได้เปนกรรมการเดิมไปรับราชการมีตำแหน่งอื่นคน ๑ ไปราชการคน ๑ กราบถวายบังคมลาไปยุโรปคน ๑ ครั้นจะตั้งข้าราชการเพิ่มเติมเข้าแทนตัวผู้ที่ขาดไป ก็ทรงพระราชดำริห์เห็นว่า การที่ค้างอยู่ในน่าที่กรรมการนั้นก็ยังมีอยู่น้อยแล้ว ควรจะรวมเข้าในกระทรวงยุติธรรมให้เปนการเรียบร้อยได้ดังแต่ก่อน จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศต่อไปดังนี้ว่า
ข้อ๑ให้ยกเลิกกรรมการพิเศษชำระความนาซึ่งได้ตั้งขึ้นตามประกาศ ลงวันที่ ๑๐ ตุลาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๔ นั้น ตั้งแต่วันที่ได้ออกประกาศฉบับนี้เปนต้นไป
ข้อ๒ให้ข้าราชการที่ได้รับราชการเปนกรรมการพิเศษชำระความนาส่งสารบบแลสรรพจดหมายต่าง ๆ บรรดาเกี่ยวด้วยคดีที่ได้พิจารณาแลพิพากษามาฤๅที่ค้างอยู่ในกรรมการนั้นแก่เสนาบดีกระทรวงยุติธรรม เมื่อความที่ยังค้างอยู่ในกรรมการจะควรอยู่ในกระทรวงศาลใด ก็ให้เสนาบดีกระทรวงยุติธรรมจัดมอบแก่ศาลนั้น ๆ ให้ว่ากล่าวต่อไปตามควรแก่การ
ข้อ๓ข้อความที่จะฟ้องหากันด้วยเรื่องที่นาแต่นี้ไป ที่นาอยู่ในเมืองใดฤๅมณฑลใด ก็ให้ศาลในเมืองแลมณฑลนั้น ๆ ซึ่งทรงอำนาจตามพระธรรมนูญได้พิจารณาแลพิพากษาตามพระราชกำหนดกฎหมายทุกประการ
ประกาศมาแต่ณวันที่ ๒๕ เดือนมีนาคม รัตนโกสินทรศก ๑๑๕ เปนวันที่ ๑๐๓๖๒ ในรัชกาลปัตยุบันนี้
