พจนานุกรมกฎหมาย/อ
คำนำ · คำชี้แจง · ก · ข · ค · ฆ · ง · จ · ฉ · ช · ซ · ฌ · ญ · ฎ · ฏ · ฐ · ฑ · ฒ · ณ · ด · ต · ถ · ท · ธ · น · บ · ป · ผ · ฝ · พ · ฟ · ภ · ม · ย · ร · ล · ว · ศ · ษ · ส · ห · ฬ · อ · ฮ
อคติ · องคมนตรี · อธิการ · อธิบดี · อนาจาร · อนามัย · อนุกรรมการ · อนุญาโตตุลาการ · อนุบาล · อนุภรรยา · อนุมาน · อนุมัติ · อนุโลม · อนุวรรตน์ · อสักขิกา · อสมพะยาน · อสังกมะทรัพย์ · อสังหาริมทรัพย์ · อวิญญาณกทรัพย์ · อั้งยี่ · อัญญัตระพะยาน · อัญญมณี · อัธยาศัย · อับปาง · อัตราเผื่อเหลือเผื่อขาด · อากร · อากาศนาวา · อากาศยานต่างประเทศ · อากาศยานบรรทุกของ · อากาศยานบรรทุกคนโดยสาร · อาชญา · อาชญาบัตร์ผูกขาดตรวจแร่ · อาชญาบัตร์ตรวจแร่ · อาธิปัตย์ · อาณาเขตต์ของประเทศ · อายัด · อายุความ · อารามราษฎร์ · อาเลอ · อาว์ · อาวัล · อาวุธปืน · อำนาจ · อำนาจเดิรสะดวก · อำนาจพร้อมบูรณ์ · อำนาจไม่พร้อมบูรณ์ · อำนาจห้าม · อำนาจเหนือของ · อำนาจเหนือบุคคล · อำนาจอันชอบธรรม · อำเภอ · อิสเมนต์ · อิสสระประเทศ · อิสสระภาพ · อุกฉกรรจ์ · อุโฆษ · อุกอาจ · อุกฤษฏ์ · อุกฤษฏ์โทษ · อุดรพยาน · อุตริพะยาน · อุตสาหกรรม · อุททิศ · อุทธรณ์ · อุทลุม · อุบาทว์ · อุบาย · อุบัติ · อุบัติเหตุ · อุปกรณ์ · อุปกรณ์แห่งค่าระวางพาหนะ · อุปัชฌายะ · อุปโภค · อุปสมบท · เอก · เอกอุ · เอกมอ · เอกสอ · เอกสาร
⟨อคติ⟩ | ความลำเอียง | |
ตามกฎหมายลักษณะอินทภาษ ให้ผู้พิพากษาตัดสินคดีความโดยปราศจากอคติ ๔ ประการ คือ— | ||
(๑) ฉันทาคติ ความลำเอียงโดยเห็นแก่กันเพราะความรักใคร่ | ||
(๒) โทสาคติ ความลำเอียงโดยโกรธ | ||
(๓) ภยาคติ ความลำเอียงโดยกลัวเกรง | ||
(๔) โมหาคติ ความลำเอียงโดยหลงไม่รู้ทัน | ||
(ดู กฎห์ลักษณะอินทภาษ ในกฎหมายราชบุรี หน้า ๓๕) | ||
องคมนตรี | ผู้เป็นที่ปรึกษาในพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (ดู พระราชปรารภ ใน พ.ร.บ. องคมนตรี พ.ศ. ๒๔๗๐ และดู พ.ร.บ. ปรีวีเคานซิล จุลศักราช ๑๒๓๖ ซึ่งได้ยกเลิกแล้วโดย พ.ร.บ. องคมนตรี พ.ศ. ๒๔๗๐) | |
อธิการ | อำนาจ, การปกครอง, ความบังคับบัญชา, ตำแหน่ง, หน้าที่, กิจการอันยิ่งใหญ่ | |
แต่ตามความหมายในพระราชบัญญัติปกครองคณะสงฆ์ หมายถึง สมณะศักดิ์ประจำตัวของเจ้าอาวาศที่ไม่มีสมณะศักดิ์อื่น (พ.ร.บ. ลักษณะปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ. ๑๒๑ มาตรา ๑๒ วรรค ๒) | ||
อธิบดี | ข้าราชการซึ่งเป็นหัวหน้าบังคับบัญชากิจราชการในกรมใหญ่กรมหนึ่ง ๆ | |
อนาจาร | สิ่งที่มนุสส์รังเกียจ โดยเห็นว่า เป็นของน่าอาย, ความประพฤติมิควร, ความประพฤติชั่ว | |
อนามัย | ความสุขกาย, ความไม่มีโรค | |
อนุกรรมการ | กรรมการรอง | |
อนุญาโตตุลาการ | ผู้ที่ตัดสินข้อพิพาท ซึ่งมิใช่ตัวผู้พิพากษาที่ตัดสินในศาลตามกระบวนความ | |
อนุญาโตตุลาการมี ๒ อย่าง คือ— | ||
(๑) อนุญาโตตุลาการที่คู่ความขอให้ศาลตั้ง คือว่า มีคดีขึ้นในศาลแล้ว แต่ยังอยู่ในระวางพิจารณา และศาลยังมิได้ตัดสิน คู่ความตกลงกันขอให้ศาลเชิญบุคคลคนเดียวหรือหลายคนมาเป็นอนุญาโตตุลาการชี้ขาดคดีนั้นได้ (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๐๘) ถ้าศาลเชิญไม่ได้ คู่ความจะร้องขอให้ศาลเชิญคนอื่นเป็นอนุญาโตตุลาการอีกก็ได้ (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๐๙) ถ้าอนุญาโตตุลาการต้องการจะตรวจถ้อยคำสำนวนในคดีเรื่องนั้นที่ศาลได้พิจารณา หรือจะให้เรียกพะยานมาประกอบในการพิจารณา ให้ศาลเป็นธุระจัดการให้ตามอำนาจของศาล (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๑) เมื่ออนุญาตโตตุลาการทำการชี้ขาดแล้ว ให้เสนอรายงานต่อศาล แล้วให้ศาลตัดสินตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการ (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๒) | ||
(๒) อนุญาโตตุลาการที่คู่ความตั้งกันเองนอกศาล คือ ยังไม่มีคดีปรากฏขึ้นในศาล คู่ความได้ตกลงกันตั้งให้ผู้ใดผู้หนึ่ง จะเป็นคนเดียวหรือหลายคน ชำระข้อพิพาทนั้น (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๓) คำตัดสินของอนุญาโตตุลาการชะนิดนี้ไม่เด็ดขาด คือว่า ถ้าฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ประพฤติตาม ก็หามีผลอย่างใดไม่ จนกว่าผู้ชะนะจะนำคดีมาฟ้องยังศาลขอให้ยกคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการมาเป็นคำตัดสินของศาลอีกครั้งหนึ่ง (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๓) | ||
ในการพิจารณาของอนุญาโตตุลาการนั้น ถ้าอนุญาโตตุลาการหลายคนด้วยกันมีความเห็นก้ำกึ่งกัน ก็ให้อนุญาโตตุลาการเลือกผู้เป็นประธานของอนุญาโตตุลาการอีกคนหนึ่งเพื่อชี้ขาดได้ ถ้าการเลือกผู้เป็นประธานไม่ตกลงกัน ก็ให้ผู้พิพากษาเลือกผู้เป็นประธานตั้งขึ้น (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๐) | ||
คำตัดสินของอนุญาโตตุลาการที่ศาลได้ตัดสินตามนั้นเป็นคำพิพากษาที่เด็ดขาด ห้ามมิให้อุทธรณ์คำพิพากษานี้ต่อไป เว้นไว้แต่— | ||
(๑) เมื่อได้รับอนุญาตจากศาลให้อุทธรณ์ในคดีที่มีคำพะยานอยู่บ้างว่า อนุญาโตตุลาการหรือผู้ชี้ขาดได้พิจารณาโดยทางทุจริต หรือมีพะยานว่า คำชี้ขาดนั้นไม่เป็นไปโดยสุจริต ฤๅ | ||
(๒) เมื่อศาลตัดสินไม่ถูกกับคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนั้น | ||
(พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๔) | ||
อนุบาล | คอยเลี้ยง (ดู ผู้อนุบาล) | |
อนุภรรยา | เมียทีหลั่นเมียหลวงลงไป, เมียน้อย | |
อนุมาน | ความคาดหมาย | |
อนุมัติ | ความเห็นชอบ | |
อนุโลม | เป็นไปตาม | |
อนุวรรตน์ | ประพฤติตาม, เอาอย่าง, ทำตาม | |
อสักขิกา | หาพะยานมิได้ | |
อสมพะยาน | พะยานร่วมที่เบิกความมีพิรุธ (กฎห์ลักษณะพะยาน บทที่ ๕) | |
อสังกมะทรัพย์ | ทรัพย์เคลื่อนที่อันมิอาจจะใช้ของอื่นแทนกันได้ (ป.ก.พ. มาตรา ๑๐๒) | |
อสังหาริมทรัพย์ | ที่ดิน กับทรัพย์อันติดอยู่กับที่ดิน หรือประกอบเป็นอันเดียวกับที่ดิน ซึ่งถ้าจะถอดถอน จะต้องถึงกับทำลายบุบฉลายเสียสภาพในส่วนสำคัญ รวมทั้งสิทธิอันเกี่ยวกับกรรมสิทธิ์ในที่ดินนั้นด้วย (ป.ก.พ. มาตรา ๑๐๐) | |
อวิญญาณกทรัพย์ | ทรัพย์ที่ไม่มีชีวิต เช่น สิ่งของต่าง ๆ เป็นต้น (ดู วิญญาณกทรัพย์) | |
อั้งยี่ | ผู้ที่เป็นสมาชิกในสมาคมที่ปกปิดวิธีการของสมาคม และเป็นสมาคมที่ตั้งขึ้นเพื่อการอันมิชอบด้วยกฎหมาย (ป.ก.อ. มาตรา ๑๗๗) | |
อัญญัตระพะยาน | พะยานที่คู่ความอ้างแล้วนำตระลาการไปผะเชิญถึงบ้านเรือน ไม่พบพะยาน แต่ได้ปรากฎชื่อบ้านและเรือนพะยานแล้ว ภายหลัง คู่ความกลับนำตระลาการไปผะเชิญพะยานณเรือนอื่น ตระลาการหาพะยานออกมายังสถานที่อันควรแล้วถามพะยาน ๆ ว่าชื่ออื่น มิต้องชื่อปรากฎเมื่อไปหาคราวก่อน (กฎห์ลักษณะพะยาน บทที่ ๔๒) | |
อัญญมณี | ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หมายถึง เครื่องแก้วแหวน (ดู ป.ก.พ. มาตรา ๖๒๐) แต่ตามกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จ หมายถึง ของที่ใช้ดินได้ (กฎห์ ลักษณะเบ็ดเสร็จ บทที่ ๔๓) | |
อัธยาศัย | นิสสัยใจคอ, อารมณ์ความนิยม, ความประสงค์ | |
อับปาง | ล่ม, จม, ทำลาย (ใช้สำหรับเรือเดิรทะเล) | |
อัตราเผื่อเหลือเผื่อขาด | ความยิ่งหย่อนแห่งน้ำหนักและเนื้อเงินบริสุทธิ์ในเหรียญกระษาปณ์ (พ.ร.บ. เงินตรา พ.ศ. ๒๔๗๑ มาตรา ๔ วรรค ๑๐) | |
อากร | เงินรายได้ของแผ่นดินซึ่งรัฐบาลเก็บจากราษฎร โดยกำหนดเอาจากบุคคลและสิ่งของภายในประเทศตามอัตราที่ตั้งขึ้นไว้ ดั่งที่เรียกกันว่า "ภาษีภายใน" (ดู ภาษี) | |
อากาศนาวา | อากาศยานซึ่งเบากว่าอากาศ (พ.ร.บ. การเดิรอากาศ พ.ศ.๒๔๖๕ มาตรา ๓ วรรค ๑) | |
อากาศยานต่างประเทศ | อากาศยานต่างประเทศซึ่งมิได้ขึ้นทะเบียนตามวิธีที่พระราชบัญญัติการเดิรอากาศอนุมัติ และโดยปกติมิได้เก็บรักษาอยู่ในประเทศสยาม (พ.ร.บ. การเดิรอากาศ พ.ศ.๒๔๖๕ มาตรา ๓ วรรค ๖) | |
อากาศยานบรรทุกของ | อากาศยานซึ่งรับส่งหรือมุ่งหมายไว้สำหรับรับส่งคนโดยสารหรือของ เพื่อค่าจ้างหรือค่าโดยสารหรือค่าบรรทุก (พ.ร.บ. การเดิรอากาศ พ.ศ.๒๔๖๕ มาตรา ๓ วรรค ๗) | |
อากาศยานบรรทุกคนโดยสาร | อากาศยานซึ่งรับส่งหรือมุ่งหมายไว้สำหรับรับส่งคนโดยสารหรือของ เพื่อค่าจ้างหรือค่าโดยสารหรือค่าบรรทุก (พ.ร.บ. การเดิรอากาศ พ.ศ.๒๔๖๕ มาตรา ๓ วรรค ๘) | |
อาชญา | โทษที่จะลงแก่บุคคลผู้กระทำความผิดในทางอาชญา | |
อาชญาที่จะลงนั้นกฎหมายกำหนดไว้ว่ามี ๖ สฐาน คือ_ | ||
(๑) ประหารชีวิต | ||
(๒) จำคุก | ||
(๓) xxx | ||
(๔) xxx | ||
(๕) xxx | ||
(๖) xxx | ||
xxx | ||
อาชญาบัตร์ผูกขาดตรวจแร่ | xxx | |
อาชญาบัตร์ตรวจแร่ | xxx | |
อาธิปัตย์ | xxx | |
อาณาเขตต์ของประเทศ | xxx | |
อายัด | xxx | |
อายุความ | xxx | |
อารามราษฎร์ | xxx | |
อาเลอ | xxx | |
อาว์ | xxx | |
อาวัล | xxxxxx | |
อาวุธปืน | xxx | |
อำนาจ | xxx | |
อำนาจเดิรสะดวก | xxx | |
อำนาจพร้อมบูรณ์ | xxx | |
อำนาจไม่พร้อมบูรณ์ | xxx | |
xxx | ||
(๑) xxx | ||
(๒) xxx | ||
(๓) xxx | ||
อำนาจห้าม | xxx | |
อำนาจเหนือของ | xxx | |
xxx | ||
(๑) xxx | ||
(๒) xxx | ||
(๓) xxx | ||
(๔) xxx | ||
(๕) xxx | ||
อำนาจเหนือบุคคล | xxx | |
xxx | ||
(๑) xxx | ||
(๒) xxx | ||
(๓) xxx | ||
(๔) xxx | ||
อำนาจอันชอบธรรม | xxx | |
อำเภอ | xxx | |
อิสเมนต์ | xxx | |
xxx | ||
(๑) xxx | ||
(๒) xxx | ||
อิสสระประเทศ | xxx | |
อิสสระภาพ | xxx | |
อุกฉกรรจ์ | xxx | |
อุโฆษ | xxx | |
อุกอาจ | xxx | |
อุกฤษฏ์ | xxx | |
อุกฤษฏ์โทษ | xxx | |
อุดรพยาน | xxx | |
อุตริพะยาน | xxx | |
อุตสาหกรรม | xxx | |
อุททิศ | xxx | |
อุทธรณ์ | xxx | |
xxx | ||
xxxxxx | ||
xxx | ||
อุทลุม | xxx | |
อุบาทว์ | xxx | |
อุบาย | xxx | |
อุบัติ | xxx | |
อุบัติเหตุ | xxx | |
อุปกรณ์ | xxx | |
อุปกรณ์แห่งค่าระวางพาหนะ | xxx | |
อุปัชฌายะ | xxx | |
xxx | ||
(๑) xxx | ||
(๒) xxx | ||
(๓) xxx | ||
(๔) xxx | ||
(๕) xxx | ||
xxx | ||
xxxxxx | ||
xxx | ||
xxx | ||
อุปโภค | xxx | |
อุปสมบท | xxx | |
xxx | ||
(๑) xxx | ||
(๒) xxx | ||
(๓) xxx | ||
xxx | ||
xxx | ||
(๑) xxx | ||
(๒) xxx | ||
(๓) xxx | ||
(๔) xxx | ||
(๕) xxx | ||
(๖) xxx | ||
(๗) xxx | ||
(๘) xxx | ||
xxxอุปัชฌายะ พ.ศ. ๒๔๕๖ ข้อ ๒ (๒) และประกาศถอนอาณัติของคณะสงฆ์ในข้อห้ามไม่ให้อุปสมบทคนไม่มีใบอนุญาตในราชการ พ.ศ. ๒๔๖๑) | ||
เอก | ที่หนึ่ง, สูงสุด, ยอด | |
เอกอุ | เอกที่หนึ่ง | |
เอกมอ | เอกที่สอง | |
เอกสอ | เอกที่สาม | |
เอกสาร | หนังสือ, ลายลักษณ์อักษร (ดู จดหมาย) |








