พจนานุกรมกฎหมาย/อ

จาก วิกิซอร์ซ
สารบัญ

คำนำ · คำชี้แจง · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·


อคติ · องคมนตรี · อธิการ · อธิบดี · อนาจาร · อนามัย · อนุกรรมการ · อนุญาโตตุลาการ · อนุบาล · อนุภรรยา · อนุมาน · อนุมัติ · อนุโลม · อนุวรรตน์ · อสักขิกา · อสมพะยาน · อสังกมะทรัพย์ · อสังหาริมทรัพย์ · อวิญญาณกทรัพย์ · อั้งยี่ · อัญญัตระพะยาน · อัญญมณี · อัธยาศัย · อับปาง · อัตราเผื่อเหลือเผื่อขาด · อากร · อากาศนาวา · อากาศยานต่างประเทศ · อากาศยานบรรทุกของ · อากาศยานบรรทุกคนโดยสาร · อาชญา · อาชญาบัตร์ผูกขาดตรวจแร่ · อาชญาบัตร์ตรวจแร่ · อาธิปัตย์ · อาณาเขตต์ของประเทศ · อายัด · อายุความ · อารามราษฎร์ · อาเลอ · อาว์ · อาวัล · อาวุธปืน · อำนาจ · อำนาจเดิรสะดวก · อำนาจพร้อมบูรณ์ · อำนาจไม่พร้อมบูรณ์ · อำนาจห้าม · อำนาจเหนือของ · อำนาจเหนือบุคคล · อำนาจอันชอบธรรม · อำเภอ · อิสเมนต์ · อิสสระประเทศ · อิสสระภาพ · อุกฉกรรจ์ · อุโฆษ · อุกอาจ · อุกฤษฏ์ · อุกฤษฏ์โทษ · อุดรพยาน · อุตริพะยาน · อุตสาหกรรม · อุททิศ · อุทธรณ์ · อุทลุม · อุบาทว์ · อุบาย · อุบัติ · อุบัติเหตุ · อุปกรณ์ · อุปกรณ์แห่งค่าระวางพาหนะ · อุปัชฌายะ · อุปโภค · อุปสมบท · เอก · เอกอุ · เอกมอ · เอกสอ · เอกสาร

อ.
อคติ
อคติ  ความลำเอียง
 ตามกฎหมายลักษณะอินทภาษ ให้ผู้พิพากษาตัดสินคดีความโดยปราศจากอคติ ๔ ประการ คือ—
 (๑) ฉันทาคติ ความลำเอียงโดยเห็นแก่กันเพราะความรักใคร่
 (๒) โทสาคติ ความลำเอียงโดยโกรธ
 (๓) ภยาคติ ความลำเอียงโดยกลัวเกรง
 (๔) โมหาคติ ความลำเอียงโดยหลงไม่รู้ทัน
 (ดู กฎห์ลักษณะอินทภาษ ในกฎหมายราชบุรี หน้า ๓๕)
องคมนตรี  ผู้เป็นที่ปรึกษาในพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (ดู พระราชปรารภ ใน พ.ร.บ. องคมนตรี พ.ศ. ๒๔๗๐ และดู พ.ร.บ. ปรีวีเคานซิล จุลศักราช ๑๒๓๖ ซึ่งได้ยกเลิกแล้วโดย พ.ร.บ. องคมนตรี พ.ศ. ๒๔๗๐)
อธิการ  อำนาจ, การปกครอง, ความบังคับบัญชา, ตำแหน่ง, หน้าที่, กิจการอันยิ่งใหญ่
 แต่ตามความหมายในพระราชบัญญัติปกครองคณะสงฆ์ หมายถึง สมณะศักดิ์ประจำตัวของเจ้าอาวาศที่ไม่มีสมณะศักดิ์อื่น (พ.ร.บ. ลักษณะปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ. ๑๒๑ มาตรา ๑๒ วรรค ๒)
อธิบดี  ข้าราชการซึ่งเป็นหัวหน้าบังคับบัญชากิจราชการในกรมใหญ่กรมหนึ่ง ๆ
อนาจาร  สิ่งที่มนุสส์รังเกียจ โดยเห็นว่า เป็นของน่าอาย, ความประพฤติมิควร, ความประพฤติชั่ว
อนามัย  ความสุขกาย, ความไม่มีโรค
อนุกรรมการ  กรรมการรอง
อนุญาโตตุลาการ  ผู้ที่ตัดสินข้อพิพาท ซึ่งมิใช่ตัวผู้พิพากษาที่ตัดสินในศาลตามกระบวนความ
 อนุญาโตตุลาการมี ๒ อย่าง คือ—
 (๑) อนุญาโตตุลาการที่คู่ความขอให้ศาลตั้ง คือว่า มีคดีขึ้นในศาลแล้ว แต่ยังอยู่ในระวางพิจารณา และศาลยังมิได้ตัดสิน คู่ความตกลงกันขอให้ศาลเชิญบุคคลคนเดียวหรือหลายคนมาเป็นอนุญาโตตุลาการชี้ขาดคดีนั้นได้ (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๐๘) ถ้าศาลเชิญไม่ได้ คู่ความจะร้องขอให้ศาลเชิญคนอื่นเป็นอนุญาโตตุลาการอีกก็ได้ (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๐๙) ถ้าอนุญาโตตุลาการต้องการจะตรวจถ้อยคำสำนวนในคดีเรื่องนั้นที่ศาลได้พิจารณา หรือจะให้เรียกพะยานมาประกอบในการพิจารณา ให้ศาลเป็นธุระจัดการให้ตามอำนาจของศาล (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๑) เมื่ออนุญาตโตตุลาการทำการชี้ขาดแล้ว ให้เสนอรายงานต่อศาล แล้วให้ศาลตัดสินตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการ (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๒)
 (๒) อนุญาโตตุลาการที่คู่ความตั้งกันเองนอกศาล คือ ยังไม่มีคดีปรากฏขึ้นในศาล คู่ความได้ตกลงกันตั้งให้ผู้ใดผู้หนึ่ง จะเป็นคนเดียวหรือหลายคน ชำระข้อพิพาทนั้น (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๓) คำตัดสินของอนุญาโตตุลาการชะนิดนี้ไม่เด็ดขาด คือว่า ถ้าฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ประพฤติตาม ก็หามีผลอย่างใดไม่ จนกว่าผู้ชะนะจะนำคดีมาฟ้องยังศาลขอให้ยกคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการมาเป็นคำตัดสินของศาลอีกครั้งหนึ่ง (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๓)
 ในการพิจารณาของอนุญาโตตุลาการนั้น ถ้าอนุญาโตตุลาการหลายคนด้วยกันมีความเห็นก้ำกึ่งกัน ก็ให้อนุญาโตตุลาการเลือกผู้เป็นประธานของอนุญาโตตุลาการอีกคนหนึ่งเพื่อชี้ขาดได้ ถ้าการเลือกผู้เป็นประธานไม่ตกลงกัน ก็ให้ผู้พิพากษาเลือกผู้เป็นประธานตั้งขึ้น (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๐)
 คำตัดสินของอนุญาโตตุลาการที่ศาลได้ตัดสินตามนั้นเป็นคำพิพากษาที่เด็ดขาด ห้ามมิให้อุทธรณ์คำพิพากษานี้ต่อไป เว้นไว้แต่—
 (๑) เมื่อได้รับอนุญาตจากศาลให้อุทธรณ์ในคดีที่มีคำพะยานอยู่บ้างว่า อนุญาโตตุลาการหรือผู้ชี้ขาดได้พิจารณาโดยทางทุจริต หรือมีพะยานว่า คำชี้ขาดนั้นไม่เป็นไปโดยสุจริต ฤๅ
 (๒) เมื่อศาลตัดสินไม่ถูกกับคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนั้น
 (พ.ธ.ย. มาตรา ๑๑๔)
อนุบาล  คอยเลี้ยง (ดู ผู้อนุบาล)
อนุภรรยา  เมียทีหลั่นเมียหลวงลงไป, เมียน้อย
อนุมาน  ความคาดหมาย
อนุมัติ  ความเห็นชอบ
อนุโลม  เป็นไปตาม
อนุวรรตน์  ประพฤติตาม, เอาอย่าง, ทำตาม
อสักขิกา  หาพะยานมิได้
อสมพะยาน  พะยานร่วมที่เบิกความมีพิรุธ (กฎห์ลักษณะพะยาน บทที่ ๕)
อสังกมะทรัพย์  ทรัพย์เคลื่อนที่อันมิอาจจะใช้ของอื่นแทนกันได้ (ป.ก.พ. มาตรา ๑๐๒)
อสังหาริมทรัพย์  ที่ดิน กับทรัพย์อันติดอยู่กับที่ดิน หรือประกอบเป็นอันเดียวกับที่ดิน ซึ่งถ้าจะถอดถอน จะต้องถึงกับทำลายบุบฉลายเสียสภาพในส่วนสำคัญ รวมทั้งสิทธิอันเกี่ยวกับกรรมสิทธิ์ในที่ดินนั้นด้วย (ป.ก.พ. มาตรา ๑๐๐)
อวิญญาณกทรัพย์  ทรัพย์ที่ไม่มีชีวิต เช่น สิ่งของต่าง ๆ เป็นต้น (ดู วิญญาณกทรัพย์)
อั้งยี่  ผู้ที่เป็นสมาชิกในสมาคมที่ปกปิดวิธีการของสมาคม และเป็นสมาคมที่ตั้งขึ้นเพื่อการอันมิชอบด้วยกฎหมาย (ป.ก.อ. มาตรา ๑๗๗)
อัญญัตระพะยาน  พะยานที่คู่ความอ้างแล้วนำตระลาการไปผะเชิญถึงบ้านเรือน ไม่พบพะยาน แต่ได้ปรากฎชื่อบ้านและเรือนพะยานแล้ว ภายหลัง คู่ความกลับนำตระลาการไปผะเชิญพะยานณเรือนอื่น ตระลาการหาพะยานออกมายังสถานที่อันควรแล้วถามพะยาน ๆ ว่าชื่ออื่น มิต้องชื่อปรากฎเมื่อไปหาคราวก่อน (กฎห์ลักษณะพะยาน บทที่ ๔๒)
อัญญมณี  ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หมายถึง เครื่องแก้วแหวน (ดู ป.ก.พ. มาตรา ๖๒๐) แต่ตามกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จ หมายถึง ของที่ใช้ดินได้ (กฎห์ ลักษณะเบ็ดเสร็จ บทที่ ๔๓)
อัธยาศัย  นิสสัยใจคอ, อารมณ์ความนิยม, ความประสงค์
อับปาง  ล่ม, จม, ทำลาย (ใช้สำหรับเรือเดิรทะเล)
อัตราเผื่อเหลือเผื่อขาด  ความยิ่งหย่อนแห่งน้ำหนักและเนื้อเงินบริสุทธิ์ในเหรียญกระษาปณ์ (พ.ร.บ. เงินตรา พ.ศ. ๒๔๗๑ มาตรา ๔ วรรค ๑๐)
อากร  เงินรายได้ของแผ่นดินซึ่งรัฐบาลเก็บจากราษฎร โดยกำหนดเอาจากบุคคลและสิ่งของภายในประเทศตามอัตราที่ตั้งขึ้นไว้ ดั่งที่เรียกกันว่า "ภาษีภายใน" (ดู ภาษี)
อากาศนาวา  อากาศยานซึ่งเบากว่าอากาศ (พ.ร.บ. การเดิรอากาศ พ.ศ.๒๔๖๕ มาตรา ๓ วรรค ๑)
อากาศยานต่างประเทศ  อากาศยานต่างประเทศซึ่งมิได้ขึ้นทะเบียนตามวิธีที่พระราชบัญญัติการเดิรอากาศอนุมัติ และโดยปกติมิได้เก็บรักษาอยู่ในประเทศสยาม (พ.ร.บ. การเดิรอากาศ พ.ศ.๒๔๖๕ มาตรา ๓ วรรค ๖)
อากาศยานบรรทุกของ  อากาศยานซึ่งรับส่งหรือมุ่งหมายไว้สำหรับรับส่งคนโดยสารหรือของ เพื่อค่าจ้างหรือค่าโดยสารหรือค่าบรรทุก (พ.ร.บ. การเดิรอากาศ พ.ศ.๒๔๖๕ มาตรา ๓ วรรค ๗)
อากาศยานบรรทุกคนโดยสาร  อากาศยานซึ่งรับส่งหรือมุ่งหมายไว้สำหรับรับส่งคนโดยสารหรือของ เพื่อค่าจ้างหรือค่าโดยสารหรือค่าบรรทุก (พ.ร.บ. การเดิรอากาศ พ.ศ.๒๔๖๕ มาตรา ๓ วรรค ๘)
อาชญา  โทษที่จะลงแก่บุคคลผู้กระทำความผิดในทางอาชญา
 อาชญาที่จะลงนั้นกฎหมายกำหนดไว้ว่ามี ๖ สฐาน คือ_
 (๑) ประหารชีวิต
 (๒) จำคุก
 (๓) xxx
 (๔) xxx
 (๕) xxx
 (๖) xxx
 xxx
อาชญาบัตร์ผูกขาดตรวจแร่  xxx
อาชญาบัตร์ตรวจแร่  xxx
อาธิปัตย์  xxx
อาณาเขตต์ของประเทศ  xxx
อายัด  xxx
อายุความ  xxx
อารามราษฎร์  xxx
อาเลอ  xxx
อาว์  xxx
อาวัล  xxxxxx
อาวุธปืน  xxx
อำนาจ  xxx
อำนาจเดิรสะดวก  xxx
อำนาจพร้อมบูรณ์  xxx
อำนาจไม่พร้อมบูรณ์  xxx
 xxx
 (๑) xxx
 (๒) xxx
 (๓) xxx
อำนาจห้าม  xxx
อำนาจเหนือของ  xxx
 xxx
 (๑) xxx
 (๒) xxx
 (๓) xxx
 (๔) xxx
 (๕) xxx
อำนาจเหนือบุคคล  xxx
 xxx
 (๑) xxx
 (๒) xxx
 (๓) xxx
 (๔) xxx
อำนาจอันชอบธรรม  xxx
อำเภอ  xxx
อิสเมนต์  xxx
 xxx
 (๑) xxx
 (๒) xxx
อิสสระประเทศ  xxx
อิสสระภาพ  xxx
อุกฉกรรจ์  xxx
อุโฆษ  xxx
อุกอาจ  xxx
อุกฤษฏ์  xxx
อุกฤษฏ์โทษ  xxx
อุดรพยาน  xxx
อุตริพะยาน  xxx
อุตสาหกรรม  xxx
อุททิศ  xxx
อุทธรณ์  xxx
 xxx
 xxxxxx
 xxx
อุทลุม  xxx
อุบาทว์  xxx
อุบาย  xxx
อุบัติ  xxx
อุบัติเหตุ  xxx
อุปกรณ์  xxx
อุปกรณ์แห่งค่าระวางพาหนะ  xxx
อุปัชฌายะ  xxx
 xxx
 (๑) xxx
 (๒) xxx
 (๓) xxx
 (๔) xxx
 (๕) xxx
 xxx
 xxxxxx
 xxx
 xxx
อุปโภค  xxx
อุปสมบท  xxx
 xxx
 (๑) xxx
 (๒) xxx
 (๓) xxx
 xxx
 xxx
 (๑) xxx
 (๒) xxx
 (๓) xxx
 (๔) xxx
 (๕) xxx
 (๖) xxx
 (๗) xxx
 (๘) xxx
 xxxอุปัชฌายะ พ.ศ. ๒๔๕๖ ข้อ ๒ (๒) และประกาศถอนอาณัติของคณะสงฆ์ในข้อห้ามไม่ให้อุปสมบทคนไม่มีใบอนุญาตในราชการ พ.ศ. ๒๔๖๑)
เอก  ที่หนึ่ง, สูงสุด, ยอด
เอกอุ  เอกที่หนึ่ง
เอกมอ  เอกที่สอง
เอกสอ  เอกที่สาม
เอกสาร  หนังสือ, ลายลักษณ์อักษร (ดู จดหมาย)