ราชาธิราช

	ราชาธิราช
	แปลโดย: เจ้าพระยาพระคลัง (หน)

• รายละเอียดเกี่ยวกับงานชิ้นนี้ 
• โครงการพี่น้อง: บทความที่วิกิพีเดีย, คำคม.

เล่ม	เรื่อง
๑	ตั้งแต่พระเจ้าอะลังคจอสูทิวงคต พระราชโอรสได้เสวยราชสมบัติแทน ทรงพระนาม พระเจ้าอนันทชัย ไปจนถึงมะกะโทพาพระราชธิดาพระร่วงหนีไป
๒	ตั้งแต่อะขะมะมอญคิดขบถต่อเจ้าพุกาม จนมะกะโทครองเมืองเมาะตะมะเป็นพระเจ้าฟ้ารั่ว จนถึงพระร่วงเจ้าให้เอาพระยาช้างเผือกมาถวายพระเจ้าฟ้ารั่ว
๓	ตั้งแต่พระยาอายลาวได้เสวยราชสมบัติในเมืองเมาะตะมะเป็นพระเจ้าช้างเผือก แล้วพระตะบะให้หนังสือไปถึงพระมหาราช เจ้าเมืองเชียงใหม่ ให้ยกทัพมารวมกันตีเมืองเมาะตะมะ
๔	ตั้งแต่พระยาน้อยพาตละแม่ท้าวหนีไปเมืองตะเกิง พระเจ้าช้างเผือกให้ตามไปจับตัวมาได้ทั้งสองคน ให้จำโทษไว้ ไปจนถึงสมิงมะราหูกับพระมหาเทวีทำชู้กัน
๕	ตั้งแต่พระยาน้อยไปขอสามเณรต่อสมภารมาสึกให้ทำราชการ ชื่อ มังกันจี แล้วประชุมกันทำการรำผี จนถึงพระยาน้อยหนีไปจากเมือง
๖	ตั้งแต่พระยาน้อยได้เม้ยมะนิกเป็นเมีย หลงรัก จนถึงพระมหาเทวีให้มุอายลาวไปหาพระยาน้อย แล้วให้สมิงพระตะบะกับพวกหัวเมืองไปจับพระยาน้อย
๗	ตั้งแต่พระยาน้อยให้สมภารมะเป็งไปเจรจาทัพกับพวกหัวเมืองที่ยกมาล้อมไว้กลับไป ถึงสมิงมะราหูยกมารบเองก็หนีไป จนพระมะเป็งสึกออกมาได้เป็นที่พระยาอินทโยธารักษาเมืองตะเกิง
๘	ตั้งแต่พระเจ้าช้างเผือกสวรรคต พระยาน้อยยกพลมาล้อมเมือง สมิงมะราหูออกรบแพ้พระยาน้อย พาพระมหาเทวีตละแม่ศรีหนีไป พระยาน้อยเข้าเมืองได้ ให้ตามจับสมิงราหู ได้ตัวมาให้ฆ่าเสีย
๙	ตั้งแต่พระยาน้อยได้เสวยราชย์ในเมืองพะโค ตั้งพระนามเป็นพระเจ้าสีหราชาธิราช เมืองพะโคก็เปลี่ยนนามเป็นเมืองหงสาวดี พระเจ้าราชาธิราชยกกองทัพมาตีหัวเมืองที่แข็งเมืออยู่ ฆ่ามะกรานตาย
๑๐	ตั้งแต่พระเจ้าราชาธิราชยกกองทัพมาตีเมืองมองมะละอำมาตย์ทินมณีกรอดรับอาสาใช้กลอุบายมีหนังสือไปถึงเจ้าอายพระยาจะเป็นไส้ศึก จนถึงเจ้าอายพระยาหลงเชื่อ
๑๑	ตั้งแต่พระยาน้อยให้ทหารเอาสมิงมะราหูไปฆ่า แล้วพระยาน้อยพาตละแม่ท้าวไปคำนับพระบรมศพพระราชบิดา จนพระยาน้อยให้พระยาอินทโยธาหาที่ชัยภูมิตั้งพิธีราชาภิเษกเถลิงถวัลยราชสมบัติ
๑๒	ตั้งแต่พระเจ้าราชาธิราชปูนบำเหน็จเลื่อนยศศักดิ์นายทหาร ยกกองทัพไปตีหัวเมืองซึ่งตั้งแข็งเมืองไม่อ่อนน้อมต่อพระเจ้าราชาธิราช จนพระเจ้าราชาธิราชเสด็จดำเนินกองทัพกลับมาถึงเมืองหงสา
๑๓	ตั้งแต่พระเจ้าราชาธิราชยกทัพมาล้อมเมืองพะสิม แล้วเป็ดน้อยมีหนังสือมาขอชนช้างกับพระเจ้าราชาธิราช จนถึงสมิงโลกนรินทร์อพยพครอบครัวทิ้งเมืองพะสิมหนีพระเจ้าราชาธิราชออกไปอยู่ป่า
๑๔	ตั้งแต่ราษฎรเมืองพะสิมเชิญเสด็จพระเจ้าราชาธิราชเข้าไปตั้งประทับอยู่ในเมือง แลพระเจ้าราชาธิราชเสด็จกลับกรุงหงสาวดี แล้วพระเจ้าราชาธิราชยกทัพยกออกไปรบกับพระเจ้าฝรั่งมังศรีชวา พระเจ้าฝรั่งมังศรีชวาแพ้ จนถึงพระเจ้าราชาธิราชยกทัพบกทัพเรือไปตีเมืองอังวะ
๑๕	ตั้งแต่พระสังฆราชารับอาสาจะออกไปเจรจาการเมืองกับพระเจ้าราชาธิราช แล้วพระเจ้าฝรั่งมังฆ้องจัดเครื่องบรรณาการมอบให้พระสังฆราชานำไปถวายพระเจ้าราชาธิราช จนถึงสมิงสามกราบจับพวกพม่าตัดศีรษะนำมาถวายพระเจ้าราชาธิราช
๑๖	ตั้งแต่พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องมีราชสารเจริญทางพระราชไมตรีไปถึงพระเจ้าเชียงใหม่ จนถึงพระเจ้าราชาธิราชกรีธาทัพออกรับทัพพระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง แล้วพระราชทานเครื่องอุปโภคบริโภคแก่เจ้าเมืองเตียง
๑๗	ตั้งแต่พระเจ้าราชาธิราชให้สมิงอินทชีพคุมพระสนมกำนัลล่วงหน้าไปก่อน แล้วพระเจ้าราชาธิราชยกทัพไปรับทัพพระเจ้ามนเทียรทอง พระเจ้ามนเทียรทองแตกทัพหนีไป จนถึงพระเจ้าฝรั่งมังฆ้องให้สังขยาเป็นแม่ทัพยกมาถึงปลายแดนเมืองหงสาวดี

---

ขึ้น

---

งานนี้เป็นงานดัดแปลง (อาทิ งานแปลวรรณกรรม) ดังนิยามไว้ในมาตรา ๔ วรรค ๑๔ แห่ง พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. ๒๕๓๗ และบัดนี้ เป็นสาธารณสมบัติแล้ว เพราะการคุ้มครองลิขสิทธิ์สิ้นอายุลงตามมาตรา ๑๙ แห่งพระราชบัญญัติเดียวกัน ซึ่งว่า "ภายใต้บังคับมาตรา ๒๑ และมาตรา ๒๒ ลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัตินี้ ให้มีอยู่ตลอดอายุของผู้สร้างสรรค์ และมีอยู่ต่อไปอีกเป็นเวลาห้าสิบปี นับแต่ผู้สร้างสรรค์ถึงแก่ความตาย "ในกรณีที่มีผู้สร้างสรรค์ร่วม ลิขสิทธิ์ในงานดังกล่าวให้มีอยู่ตลอดอายุของผู้สร้างสรรค์ร่วม และมีอยู่ต่อไปอีกเป็นเวลาห้าสิบปีนับแต่ผู้สร้างสรรค์ร่วมคนสุดท้ายถึงแก่ความตาย "ถ้าผู้สร้างสรรค์ หรือผู้สร้างสรรค์ร่วม ทุกคนถึงแก่ความตาย ก่อนที่ได้มีการโฆษณางานนั้น ให้ลิขสิทธิ์ดังกล่าวมีอายุห้าสิบปีนับแต่ได้มีการโฆษณาเป็นครั้งแรก "ในกรณีที่ผู้สร้างสรรค์เป็นนิติบุคคล ให้ลิขสิทธิ์มีอายุห้าสิบปีนับแต่ผู้สร้างสรรค์ได้สร้างสรรค์ขึ้น แต่ถ้าได้มีการโฆษณางานนั้นในระหว่างระยะเวลาดังกล่าว ให้ลิขสิทธิ์มีอายุห้าสิบปีนับแต่ได้มีการโฆษณาเป็นครั้งแรก"