จดหมายฉะบับที่ ๓
เมืองราชบุรี
วันที่ ๒๐ กรกฎาคม ร.ศ. ๑๒๓
ถึง พ่อประดิษฐ
วันนี้ฉันเหนื่อยเหลือทน ไม่ได้คิดว่าจะเขียนจดหมายฉะบับนี้ ตั้งใจว่าจะนอน แต่เหตุใดไม่ทราบนอนไม่หลับ มาคิดขี้นได้ว่าพรุ่งนี้จะตามเสด็จลงไปเมืองสมุทสงคราม อยู่ห่างทางรถไฟ จะส่งจดหมายมาถึงพ่อประดิษฐยาก จึงลุกขึ้นนั่งเขียนจดหมายฉะบับนี้ ในเวลาเห็นจะราวสักสองยาม ถ้าเขียนวิปลาศคลาศเคลื่อนอย่างใดบ้าง ขออไภยโทษเถิดอย่าถือเลย
ในจดหมายฉะบับก่อนได้บอกข่าวตามเสด็จมาถึงวัดโชติทายการาม ครั้นณวันที่ ๑๗ เวลาเช้า กระบวนเสด็จออกจากที่ประทับแรมมาถึงเมืองราชบุรีราวเวลาเที่ยง จอดเรือพระที่นั่งประทับที่น่าบ้านเทศา พอจอดเรือแพกันเรียบร้อย ฉันไปฟังราชการที่พลับพลาได้ข่าวว่า รับสั่งให้เตรียมรถไฟพิเศษ จะเสด็จไหนในบ่ายวันนั้นไม่ทราบ เป็นแต่ได้รับคำสั่งว่าให้ฉันไปตามเสด็จด้วย จนกระทั่งออกรถไฟแล่นลงไปข้างใต้ จึงเข้าใจว่าเห็นจะเสด็จเมืองเพ็ชรบุรี นั่งไปสักครู่หนึ่งก็ได้ทราบความสมจริงดังคาดว่าจะเสด็จเมืองเพ็ชรบุรี ในว่าจะจู่ไปไม่ให้ผู้ใดทราบ ด้วยมีพระราชประสงค์จะใคร่ทอดพระเนตรบ้านเมืองในเวลาเป็นปรกติ ไม่ได้จัดการตระเตรียมอย่างหนึ่งอย่างใดไว้รับเสด็จ แต่
