หน้า:ตำนานคณะสงฆ์ - ดำรง - ๒๔๖๖.pdf/13

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
ฝ่ายขวา
พระสังฆราชา อยู่วัดมหาธาตุ
พระครูธรรมไตรโลก อยู่วัดเขาอินทรแก้ว
พระครูบาโชค อยู่วัดอุทยานใหญ่
พระครูธรรมเสนา อยู่วัดไหนไม่ปรากฎ
ฝ่ายซ้าย
พระครูธรรมราชา อยู่วัดไตรภูมิป่าแก้ว (ชื่อ
ป่าแก้ว เห็นจะเติมเข้าในชั้นกรุง
ศรีอยุธยาเปนราชธานี)
พระครูญาณไตรโลก อยู่วัดไหนไม่ปรากฎ
พระครูญาณสิทธิ์ อยู่วัดไหนไม่ปรากฎ

ทำเนียบคณะสงฆ์ที่ปรากฎในหนังสือพงศาวดารเหนือดังนี้อาจจะเปนการซึ่งจัดขึ้นในครั้งพระมหาธรรมราชา (ลิไทย) ถ้าจริงดังนั้น เห็นได้ว่า ในชั้นหลังลงมา วิธีปกครองคณะสงฆ์ครั้งสุโขทัยแปลกกว่าเดิม ๒ อย่าง คือ แยกการปกครองออกเปน ๒ คณะอย่าง ๑ เกิดประเพณีมีราชทินนามที่พระเจ้าแผ่นดินทรงตั้งสงฆนายกขึ้นอิกอย่าง ๑ ทั้ง ๒ อย่างนี้เปนต้นเค้าของลักษณปกครองคณะสงฆ์ซึ่งมีสืบมาในสยามประเทศจนตราบเท่าทุกวันนี้

ตามเค้าเงื่อนที่ได้พบหนังสือพงศาวดารรามัญแลพงศาวดารไทยฝ่ายเหนือ ข้าพเจ้าเข้าใจว่า มูลเหตุที่แบ่งพระสงฆ์เปนฝ่ายขวาฝ่ายซ้ายครั้งกรุงสุโขทัยนั้นน่าจะเปนด้วยเรื่องมีพระสงฆ์ต่างนิกาย