แห่งการค้า ติดต่อระหว่างเชียงใหม่กับปากน้ำโพสมัยเมื่อยังไม่มีรถไฟ.
จังหวัดนครนายก ตามคำเล่าสืบกันมาว่า ในสมัยโบราณ ชาวบ้านทำไร่นาได้ข้าวไม่พอกิน ด้วยภูมิประเทศเป็นป่าดงและเนินสูง พระเจ้าแผ่นดินจึงโปรดให้ยกเว้นอากรค่านา ราษฎรก็พากันมาจับจองที่นา ตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนมากขึ้น จนมีฐานะเป็นเมือง เรียกว่า เมืองนายก และคำว่า เมือง นั้นเองเป็น นคร รวมกันเข้าเป็นนครนายก
เมืองนครนายกเป็นเมืองโบราณสมัยขอมเมืองหนึ่ง โดยมีเทวสถานฝีมือขอมเป็นพะยาน ตัวเมืองเดิมตั้งอยู่ในตำบลลงละคร ซึ่งเป็นเนินสูง เป็นด่าดงพงชัฏ ชาวบ้านเรียกกันว่า เมืองลับแล ยังมีแนวกำแพงเป็นเนินดินและคูปรากฏอยู่ แล้วย้ายมาตั้งใหม่ที่ฝั่งขวาแม่น้ำนครนายกอันเป็นที่ตั้งศาลากลางจังหวัดทุกวันนี้ สันนิษฐานกันว่า คงจะได้ย้ายมาในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น ตั้งเป็นเมืองหน้าด่านทางตะวันออกสำหรับป้องกันศัตรูฝ่ายเขมร เดิมมีกำแพงป้อมคูแขงแรง และมารื้อเสียในรัชชกาลสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์เมื่อทำศึกกับพระเจ้าหงสาวดีบุเรงนอง คราวเดียวกับเมื่อรื้อกำแพงเมืองสุพรรณและเมืองลพบุรี บัดนี้ ยังเหลือซากอยู่บางตอน.
