เป็นประเทศราชขึ้นพะม่า บางคราวขึ้นสยาม บางคราวเชียงใหม่ปกครอง ถึงสมัยกรุงธนฯ เมื่อพระเจ้ากรุงธนฯ ตีได้เชียงไหม่ โปรดให้พระยากาวิละเป็นเจ้าเมืองลำปาง ครั้นถึงกรุงรัตนโกสินทร เมื่อพระยากาวิละย้ายไปเป็นเจ้าเมืองเชียงใหม่ และต่อมาได้ทรงยกย่องให้มีเกียรติเป็นพระเจ้าเชียงใหม่แล้ว ตระกูลของพระเจ้ากาวิละก็ได้ครองนครลำปางเป็นส่วนหนึ่งของพระราชอาณาจักรสยามต่อมา
จังหวัดเลย เดิมเป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ ขึ้นเวียงจันทร์ ในรัชชกาลที่ ๔ กรุงรัตนโกสินทร์ โปรดให้พระท้ายน้ำเป็นข้าหลวงไปสำรวจตำบลต่าง ๆ ตั้งเป็นเมืองขึ้นที่บ้านแฮ่ ในรัชชกาลที่ ๕ ย้ายที่ว่าการเมืองไปตั้งที่ตำบลกุดป่อง ริมแม่น้ำเลยจนบัดนี้
จังหวัดสกลนครเป็นเมืองโบราณ ตามนิยายและตำนานกล่าวว่า โอรสเจ้ากรุงอินทปัตต์ ชื่อ ขุนขอม พาบริวารมาสร้างเมืองขึ้นที่หนองหาน ตั้งชื่อตามตำบลว่า เมืองหนองหาน ขึ้นต่อเมืองอินทปัตต์ เมื่อขุนขอมสิ้นชีพแล้ว เจ้าสุระอุทก โอรส ได้เป็นเจ้าเมืองต่อมา เจ้าสุระอุกมีโอรส ๒ องค์ ชื่อ ปิงคละ องค์ ๑ ชื่อ คำแดง องค์ ๑ ต่อมา เจ้าสุระอุทกทำสงครามกันขึ้นกับพระยานาคชื่อ ธนะมูล พระยานครบันดาลให้น้ำท่วมเมืองหนองหาน
