โทษแก่ผู้ถือนั้น ดังนี้ อันว่ารัตนชาติทั้งหลายบังเกีดในกฤดายุค แลเกีดในไตรดายุค แลเกีดในทวาปรยุคตราบเท่าถึงกลียุคทุกวันนี้ จะกล่าวกำเนิดสกูลเพ็ชรอันประเสริฐกว่าแก้วทั้ง ๘ ประการนั้นก่อน อันว่าเพ็ชรมี ๓ ประการ คือ เพ็ชร์ประถมชาติ ประการ ๑ เพ็ชร์ทุติยชาติ ประการ ๑ เพ็ชร์ตติยชาติ ประการ ๑. อันว่าเพ็ชร์ประถมชาติอันประกอบด้วยคุณพิเศษมี ๕ จำพวก เพ็ชร์ทุติยชาติมีคุณ ๔ จำพวก เพ็ชร์ตติยชาติมีโทษ ๑๒ จำพวก.
เพ็ชร์ประถมชาติมีคุณพิเศษ ๕ ประการ ชื่อว่า ขัตติยชาติ นั้น มีน้ำแดงดังผลตำลึงสุก เมื่อพิจารณาดูในผลนั้น มีรัศมีขาว, เหลือง, ดำ, เขียว, รุ้งกินน้ำ, เมื่อส่องดูด้วยแดด เปนดวงแล่นออกจากเหลี่ยมเปนสีเบญจรงค์ด้านละ ๘ ดวง ผู้ใดถือเพ็ชร์ขัตติยชาติ แม้สกูลไพร่ จะได้เปนนาย ๆ จะได้เปนขุน ๆ จะได้ครองเมือง ถ้าวงศาพญา จะได้เปนกระษัตริย์ กระทำสงครามจะมีไชยชนะแก่ข้าศึกปราบสัตรูพ่ายแพ้ทุกทิศ ให้ผูกเรือนธำมรงค์ทรงใส่นิ้วชี้เบื้องขวา เปนเพ็ชร์ประถมชาติประการ ๑.
เพ็ชร์ชื่อ สมณชาติ มีพรรณเหลืองดังน้ำมันไก่ พิจารณาดูในผล มีรัศมีแดง, เขียว, ขาว, ดำ, หงสิบบาท[1] ครั้นส่องดูด้วยแดด เห็นแสงทอกันดังแสงตวันเมื่อเที่ยงเปนช่วงแล่นออกจากเหลี่ยมหลายสีเปนเบ็ญจรงค์ทุกด้าน เพ็ชร์ดังนี้มีราคาจะคณนามิได้ ให้ผูกเรือนแหวนถือนิ้วชี้มือเบื้องขวา จะจำเริญสุขสมบัติสมบูรณด้วยอานุภาพเพ็ชร์อันมีคุณพิเศษ เปนเพ็ชร์ประถมชาติประการ ๒.
- ↑ เข้าใจว่า 'หงสบาท' ม. สีคล้ายเท้าหงษ์ คือ สีแดงเรื่อ หรือสีแสดก็ว่า.
