หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/230

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
นิทานที่ 14
เรื่อง โรงเรียนมหาดเล็กหลวง

ไนรัชกาลที่ 5 เมื่อ พ.ส. 2435 พระบาทสมเด็ดพระจุลจอมเกล้าเจ้าหยู่หัวเริ่มซงเปลี่ยนแปลงระเบียบการปกครองบ้านเมือง โปรดไห้ตั้งกะซวงเสนาบดี ซึ่งแต่ก่อนมีเพียง 7 กะซวง เพิ่มขึ้นเปน 12 กะซวง และเปลี่ยนตัวเสนาบดีบางกะซวง ตัวฉันก็โปรดไห้ย้ายจากตำแหน่งอธิบดีกะซวงธัมการไปเปนเสนาบดีกะซวงมหาดไทยไนคราวนั้น เสนาบดีต่างกะซวงต่างจัดการไนกะซวงของตนไห้จเรินทันสมัย การงานไนกะซวงต่าง ๆ มีมากขึ้น และทำละเอียดกว่าแต่ก่อน ทั้งมีการคิดจัดไหม่เพิ่มขึ้นเนือง ๆ ต้องการคนรับราชการไนกะซวงต่าง ๆ มากขึ้น เสมียนตามกะซวงซึ่งมีหยู่แต่ก่อนหย่อนความรู้ ไม่สามาถจะทำการงานตามระเบียบไหม่ได้ทันกับการที่เปลี่ยนแปลง เสนาบดีเจ้ากะซวงจึงต้องแสวงหาคนที่ได้เล่าเรียนมีความรู้ เช่น นักเรียนที่ได้รับประกาสนียบัตรจากโรงเรียนต่าง ๆ มาเปนเสมียน ต่อมาเมื่อเสมียนเหล่านั้นทำการงานดีมีความสามาถ เจ้ากะซวงก็กราบบังคมทูนขอไห้รับพระราชทานสัญญาบัตรเปนขุนนางมีตำแหน่งไนกะซวงตามคุนวุทธิ เปนเช่นนั้นมาราวสัก 5 ปี ดูเหมือนจะเปนเมื่อ พ.ส. 2441 วันหนึ่ง พระเจ้าหยู่หัวตรัดปรารภแก่ฉันว่า ขุนนางที่เปนขึ้นไหม่ ๆ ไนชั้นนี้ไม่ไคร่ซงรู้จัก แต่ก่อนมา ลูกผู้ดีที่จะทำราชการ ย่อมถวายตัวเปนมหาดเล็กตั้งแต่รุ่น