ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๙) - ๒๔๖๑.pdf/10

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
(๙)

ทรัพย์ ก็ยอมให้ไถ่ตัวไปบ้าง ถ้าแห่งใดกลัวเกรงอ่อนน้อมยอม "ทู้" ต่อฮ่อ ๆ ก็ไม่ทำอันตราย เปนแต่กะเกณฑ์เอาผู้คนแลทรัพย์สิ่งของมาใช้สอยเปนกำลังพาหนะ ฮ่อตีบ้านเมืองเข้ามาในแดนญวน ได้เมืองหอเยียงจิ๋วเปนที่มั่นเมื่อปีเถาะ พ.ศ. ๒๔๑๐ ตั้งซ่องสุมได้กำลังมากแล้ว แต่แรกคิดจะไปตีเมืองตังเกี๋ย แต่พวกหัวเมืองญวนมาเกลี้ยกล่อมยอมเปนไมตรีกับฮ่อ ๆ จึงขยายอำนาจเข้ามาทางหัวเมืองสิบสองจุไทยเมื่อในรัชกาลที่ ๕

ถึงปีรกา พ.ศ. ๒๔๑๖ ฮ่อคิดจะลงมาตีเมืองลาวในพระราชอาณาเขตร จึงแต่งกองทัพให้ยกมาตีเมืองเชียงขวางในเขตรเมืองพวนก่อน เจ้าเมืองเชียงขวางไปขอกองทัพญวนมาช่วย ฮ่อตีกองทัพญวนแตก ได้เมืองเชียงขวางแล้ว จึงมาตั้งค่ายมั่นอยู่ที่ทุ่งเชียงคำเมื่อปีจอ พ.ศ. ๒๔๑๗

ถึงปีกุญ พ.ศ. ๒๔๑๘ ฮ่อยกลงมาจากทุ่งเชียงคำ ๒ กอง ๆ ๑ ยกลงมาทางเมืองเวียงจันท์ จะมาตีเมืองหนองคาย อิกกอง ๑ ยกไปทางเมืองหัวพัน จะไปตีเมืองหลวงพระบาง ข่าวที่ฮ่อยกกองทัพเข้ามานี้ กรมการเมืองหนองคายได้ทราบความจากพวกท้าวพระยาเมืองพวนที่แตกหนีเข้ามา จึงบอกเข้ามายังกรุงเทพฯ ถึงพร้อมกับใบบอกเจ้านครหลวงพระบาง เวลานั้น พระยามหาอำมาตย์ (ชื่น กัลยาณมิตร) เปนข้าหลวงขึ้นไปสักเลขอยู่ในมณฑลอุบล จึงโปรดให้พระยามหาอำมาตย์ฯ เกณฑ์คนมณฑลนครราชสิมา มณฑลอุดร มณฑล