หน้า:ประมวลคำอธิบายทางนิติศาสตร์ - ดำรง - ๒๔๗๗.pdf/4

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

อธิบายของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพนี้จะกลายเป็น "วิทยาจักร (Encyclopedia)" น้อย ๆ ได้ชุดหนึ่งทีเดียว และจะเป็นประโยชน์แก่นักศึกษามาก ในขณะที่ข้าพเจ้าคิดคำนึงอยู่ดังนี้ ก็ประสบโอกาสที่สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจีต้องพระประสงค์หนังสือ ข้าพเจ้าจึ่งตกลงถวายประมวลคำอธิบายของสมเด็จกรมพระยาดำรงฯ เป็นเรื่องแรก และเลือกเอาเรื่องเกี่ยวกับนิติศาสตรเพื่อให้เหมาะแก่งาน

นักนิติศาสตรอาจตั้งปัญหาว่า สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ทรงเชี่ยวชาญทางนิติศาสตรอย่างไร จึงได้ยกย่องถึงกับเอาคำอธิบายของพระองค์ท่านในทางนิติศาสตรมาพิมพ์ ถ้ามีปัญหาขึ้นดังนี้ ก็ตอบได้ว่า ไม่ได้ยกย่องเรื่องที่พิมพ์นี้ในเชิงนิติศาสตร แต่ข้าพเจ้ายกย่องในเชิงประวัติ และเรื่องที่พิมพ์ไว้นี้ ไม่ใช่เรื่องนิติศาสตรโดยตรง เป็นแต่เรื่องประวัติของนิติศาสตรในเมืองไทย และความรู้ในเชิงประวัติของสิ่งต่าง ๆ ในเมืองไทยนั้น จนกระทั่งถึงบัดนี้ เรายังหาผู้มีความรู้ดีกว่าสมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ไม่ได้ ฉะนั้น หนังสือเรื่องนี้ต้องมีประโยชน์แก่นักศึกษาทางนิติศาสตรและนักศึกษาวิชาทั่วไปอย่างแน่นอน

โดยเหตุที่หนังสือเรื่องนี้ได้พิมพ์ขึ้นโดยรีบร้อน จึงยังมิได้มีประวัติของท่านเจ้าพระยาสุธรรมมนตรีลงไว้ด้วย เพราะไม่สามารถเรียบเรียงได้ทัน แต่ถึงแม้จะไม่ได้นำประวัติลงในเล่มนี้