หน้า:ประวัติ - ปิติ วาทยะกร - ๒๕๑๒.pdf/7

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้ตรวจสอบแล้ว

ชื่อ เวนฟลีท หรือที่ชาวไทยรู้จักกันว่า วันวลิต ซึ่งแปลงมาจากอักษรโรมัน Van Vliet เรื่องนี้เจ้าตัวเขียนเป็นภาษาฮอลันดา แต่ทว่า หาต้นฉบับยากเหลือเกิน แต่ว่าจะเป็นด้วยเหตุผลกลใดก็ตาม มีผู้เอาบทความของนายแวนฟลีทผู้นี้มาแปลเป็นภาษาฝรั่งเศสแล้วพิมพ์พ่วงท้ายบทความแปลจากภาษาอังกฤษของนักการทูตอังกฤษชื่อ Thomas Herbert ที่ได้เขียนบทความเกี่ยวกับประเทศอิหร่านไว้เป็นเล่มโต ๆ เมื่อ ค.ศ. ๑๖๔๗ มาแล้ว เรื่องนี้ ทางสยามสมาคมได้มอบให้นายเอดี มอร์ เป็นผู้แปลออกเป็นภาษาอังกฤษมาลงในวารสาร ทำให้เราได้ทราบเรื่องราวเกี่ยวกับวิธีการของพระยากลาโหมสุรวงศ์ ของออกญาเสนาภิมุข และวีรกรรมของหลวงมงคลฯ ได้เป็นอย่างดี แต่ทว่า เมื่อไม่นานมานี้ เกิดมีผู้ไปพบต้นฉบับของแวนฟลีตที่เป็นภาษาฮอลันดาขึ้นในประเทศญี่ปุ่น และเมื่อนำไปเทียบกับฉบับแปลแล้ว ปรากฏว่า ผู้แปลจากภาษาฮอลันดามาเป็นฝรั่งเศสสมัยโน้นทำอย่างชุ่ย ๆ ลวก ๆ ลอกจำนวนปีผิดก็มี แปลข้ามบรรทัดไปก็มี อะไรต่าง ๆ ทราบว่า ขณะนี้ คุณขจร ศุขพานิช นักประวัติศาสตร์สมัครเล่น กำลังทำการสำรวจค้นคว้า ซึ่งถ้าสำเร็จเสร็จสิ้นไปแล้ว ก็คงจะทำให้เราได้รับความรู้ใหม่ ๆ และถูกต้องกว่าฉบับชุ่ยที่ได้มาก่อน

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ นั้น นอกจากจะเป็นนักประวัติศาสตร์และนักปกครองชั้นแนวหน้าของประเทศไทยแล้ว บางคนอาจจะคิดไม่ถึงว่า พระองค์ท่านเคยดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมศึกษาธิการเป็นคนแรกมาแล้วทั้งที ฉะนั้น อะไรที่เกี่ยวกับการศึกษา สิ่งนั้นท่านก็ไม่เคยทอดทิ้งปล่อยปละละเลย ไม่ว่าจะเป็นการแต่งแบบเรียน หรือการคบค้าสมาคมกับนักศึกษา ไม่ว่าจะเป็นคนไทยหรือคนต่างด้าว โดยเฉพาะพวกมิชชันนารี่ พระองค์ท่านก็ทรงสนพระทัยเป็นพิเศษ ไม่ผิดกับสม

– 5 –