เทศ เป็นเหตุให้หมดโอกาสที่จะควบคุมดูแลอย่างใกล้ชิด กิจการต่าง ๆ จึงมิได้ดำเนินไปโดยราบรื่น และภายหลังก็เลิกล้มไปในที่สุด
- พ.ศ. ๒๔๘๐
มีนาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ ข้าพเจ้าถูกส่งตัวออกไปดูกิจการดนตรียังต่างประเทศตามคำสั่งของทางราชการ ข้าพเจ้าคิดหวังด้วยความยินดีว่า ความปรารถนาดีของรัฐบาลที่มีขึ้นในบัดนี้นั้น บางทีอาจเป็นผลให้ศิลปทางดนตรีเจริญขึ้นได้อีกวาระหนึ่ง เพราะกิจการทางวิชาการดนตรีในอารยะประเทศย่อมเป็นแบบแผนอันดียิ่งสำหรับเรา
ข้าพเจ้าออกเดินทางไปตามประเทศต่าง ๆ ที่มีการศึกษาวิชาการดนตรีชั้นเยี่ยมของโลก เช่น ประเทศอังกฤษ (ที่กรุงลอนดอน), ประเทศฝรั่งเศส (กรุงปารีส), ประเทศเยอรมัน (กรุงเบอร์ลินและเมืองมิวนิค), ประเทศอิตาลี (กรุงโรมและเมืองมิลาน) กับที่ประเทศออสเตรีย (คือ ที่กรุงเวียนนา) ทุก ๆ เมืองของทุก ๆ ประเทศ ข้าพเจ้าได้รับการต้อนรับจากเจ้าหน้าที่ทางการดนตรีเป็นอย่างดี ข้าพเจ้าถูกพาเข้าชมกิจการของวิทยาลัยการดนตรีต่าง ๆ หลายแห่ง เช่น
ในประเทศอังกฤษ กรุงลอนดอน (๑) Royal Academy of Music (๒) Royal College of Music (๓) Guildhall School of Music (๔) Trinity College of Music (๕) Royal Military School of Music Kneller Hall.
