บัณฑิตของชนชาติไทย แต่ถ้าเราจะคิดเห็นเหมือนเช่นที่ลางคนคิดเห็นว่า ศิลปเป็นเรื่องเล่นสนุกในเวลาว่าง ไม่เป็นคุณประโยชน์อะไรแก่การครองชีพ ถ้าเป็นเช่นนั้นจริง ปู่ย่าตายายของเราคงไม่จำเป็นต้องมีวัฒนธรรมอะไรยิ่งไปกว่าทำไร่ไถนาเพื่อเลี้ยงชีพทางกาย ทำแล้วก็กิน กินทั้งข้าวและเหล้าให้เมา แล้วก็เข้านอน และลางครั้งคราวก็ต้องคอยป้องกันตนให้พ้นภัยจากศัตรูมารบกวน แต่บุคคลที่เห็นศิลปว่าเป็นของฟุ่มเฟือยจะรู้สึกเห็นว่า น่าประหลาดนักหนาที่ปู่ย่าตายายของเรามีความคิดเห็นในเรื่องความเป็นอยู่แห่งชีวิตสูงไปกว่าเรื่องกิน ๆ นอน ๆ และเรื่องสืบพันธุ์ คือ เห็นความจำเป็นที่ต้องสร้างวัดวาอารามงาม ๆ แล้วประดับประดาด้วยภาพจิตรกรรมและเครื่องตกแต่งที่งดงาม รู้สึกความจำเป็นที่ต้องสร้างพระพุทธรูปไว้กราบไหว้เพื่อเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวทางใจให้ระลึกถึงพระคุณและพระธรรมของพระพุทธองค์ ชะโลมเลี้ยงน้ำใจของตนให้มั่นอยู่ในคุณงามความดี ปู่ย่าตายายของเราเห็นเป็นความจำเป็นที่ต้องมีเครื่องเสื้อผ้าอาภรณ์และเครื่องประดับตกแต่งอลังการอันงาม ซึ่งใครที่เป็นนักเลงสะสมศิลปวัตถุเมื่อได้เห็นแล้วก็ประหลาดใจ ครั้งกระโน้น นาฏศิลปและวรรณคดีของชาติไทยได้บรรลุความเจริญถึงศิลปขั้น
