หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๔๒
ผู้เขียนเรื่องนี้ไม่เชื่อว่า ใครอาจทำอะไรให้การพะนันหมดไปจากโลกหรือจากบ้านเมืองใดได้ แต่เชื่อว่า ถ้ามีน้อยลง จะดีกว่ามีมากขึ้น ความเห็นที่ว่า ควรมีการพะนันน้อยลงนั้นเป็นความเห็นในทางธรรมไม่น้อยกว่าในทางโลก คือว่า โทษโดยน้ำเนื้อของมันจะอยู่ในเรื่องได้เงินเสียเงินเท่านั้นหามิได้ ผู้เขียนเคยอ่านความเห็นของผู้มีปัญญาว่า การกอบกรรมอันใดจะเป็นโทษก็ด้วยเหตุ ๓ ประการ คือ
ประการที่๑กรรมนั้นมีผลชั่ว
ประการที่๒กรรมนั้นเกิดจากใจเป็นบาป
ประการที่๓กรรมนั้นแสดงออกมาซึ่งหลักการอันร้าย
ผู้กล่าวเหตุ ๓ ประการนี้ไม่ได้พูดถึงการพะนัน พูดทั่วไปถึงการกอบกรรมอันมีโทษ ถ้าการพะนันเป็นโทษ ก็ควรจะลงใน ๓ ประการนั้น และเราเชื่อว่า ลงกันได้ คือ ประการที่ ๑ การพะนันมีผลชั่วแน่ เห็นได้ในข้อที่นับเป็นอบายมุขในพุทธศาสนา ประการ
