ไทยน้อยแผ่อำนาดลงมาทางไต้หย่างรวดเร็ว ต้องทำการต่อสู้และเอาชนะอำนาดของชนเจ้าของถิ่นเดิมตลอดมา จนมาตั้งเปนอานาจักรได้อีกแห่งหนึ่ง เรียกว่า อานาจักรสุโขทัย ซึ่งเปนอานาจักรที่รุ่งเรืองมาก และรวบรวมไทยน้อยไห้หยู่เปนแหล่งเดียวกันได้มาก ไทยน้อยได้จเรินก้าวหน้ามาเปนสมัย ๆ นับแต่สมัยกรุงสุโขทัย สมัยกรุงสรีอยุธยา และสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ จนอานาจักรไทยน้อยทั้งมวนก็ได้รวมเข้าเปนประเทสขึ้น คือ ประเทสไทยไนบัดนี้
ทั้งนี้ ย่อมเห็นได้ว่า ไทยเรากว่าจะตั้งเนื้อตั้งตัวขึ้นเปนประเทสไนอินโดจีนได้ ก็ต้องผ่านอุปสัคนานาประการ ยิ่งกว่านั้น ยังต้องทำสึกกับชนชาติไกล้เคียงหยู่เปนนิจ แต่กะนั้น ไทยก็คงครองความเปนเอกราชมาได้จนกะทั่งบัดนี้ ทั้งนี้ เปนเพราะไทยเรามีลักสนะอุปนิสัยประจำชาติอันเหมาะสม ช่วยส่งเสริมไห้สามาถปติบัติตนสอดคล้องกับความเปนไปตามเหตุการน์ของโลกได้ด้วยดี
ไทยรักชาติยิ่งชีวิต
ไทยเปนนักรบชั้นเยี่ยม
ไทยเปนชาติดีต่อมิตร และร้ายที่สุดต่อสัตรู
