หน้า:หัตถเลขาจุลจอม (๑) - ๒๕๐๖.pdf/6

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

รองเมือง (ทองย้อย เศวตศิลา) ปลัดบัญชาการสมุหนครบาล พระยาอินทราธิบดีสีหราชรองเมืองได้รวบรวมพระราชกรณียกิจ พระบรมราชโองการ ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงที่ทรงบริหารแผ่นดินไว้เป็นหนังสือถึง ๒๑๙๐ หน้า เอกสารดังกล่าวตกเป็นมรดกของคุณหญิงเล็ก อินทราธิบดีฯ แต่โดยการเจรจาของพระพิพิธสาลี ผู้เป็นกัลยาณมิตรของพระยาอินทราธิบดีฯ แนะนำให้คุณหญิงเล็ก อินทราธิบดีฯ เห็นแก่ประโยชน์ของทางราชการอันเป็นส่วนรวม คุณหญิงเล็ก อินทราธิบดีฯ จึงมีแก่ใจมอบต้นฉบับเรื่องนี้ให้ทางราชการเพื่อเป็นสมบัติของชาติ บัดนี้ กรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ฯ กำลังดำเนินการจัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่แก่นักศึกษาตามที่ข้าพเจ้าได้อนุมัติให้ดำเนินการได้ ทั้งนี้ เพื่อเป็นการรักษาต้นฉบับไว้ไม่ให้เป็นอันตรายหากจะมีอุบัติเกิดขึ้น ซึ่งข้าพเจ้าขอถือโอกาสขอบใจคุณหญิงเล็ก อินทราธิบดีฯ กับพระพิพิธสาลี ไว้ในโอกาสนี้ด้วย

อนึ่ง เมื่อข้าพเจ้าได้อ่านเอกสารเรื่องนี้โดยตลอด ก็ยิ่งทำให้เห็นว่า พระปรีชาญาณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้นล้ำลึกและทรงหยั่งทราบถึงเหตุการณ์ต่าง ๆ ทุกอย่างทุกประการจนสุดที่จะกล่าวให้ถูกถ้วนได้ นอกจากนั้น ยิ่งแสดงให้ชาวเราได้เห็นได้ทราบว่า พระองค์ทรงปกครองบ้านเมืองและทรงนำประเทศชาติให้ผ่านพ้นมหันตภัยทางการเมืองมาได้ด้วยความยากลำบากปานใด ด้วยเหตุนี้ พระมหากรุณาธิคุณของพระองค์จึ่งมีต่อพศกนิกรชาวไทยถ้วนหน้า และในสมัยประเทศไทยตกอยู่ภายใต้ความผูกพันของสัญญาและภาวะความ