หน้า:อธิบายเบ็ดเตล็ดฯ พงศาวดารฯ - ดำรง - ๒๔๖๙.pdf/19

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

ซิงมาแต่ลังกาถวายพระนามว่า พระเจ้าศรีตรีภพธรณีชิตสุริยโชติมหาธรรมิกราชาธิราช ดังนี้ มาในชั้นกรุงศรีอยุธยา ข้าพเจ้าเห็นว่า พระนามพระเจ้าแผ่นดินที่เรียกในหนังสือพระราชพงศาวดารว่า สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ก็ดี สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ก็ดี พระเจ้าทรงธรรม ก็ดี พระเจ้าปราสาททอง ก็ดี พระนารายณ์ ก็ดี เหล่านี้น่าจะเปนพระนามถวายพิเศษด้วยเหตุดังกล่าวต่อไปนี้ คือ

พระนาม สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ เห็นจะมาแต่ ศรีตรีภพธรณีชิต ที่พระมหาสวามีสังฆราชถวายแด่พระเจ้าลิไทยกรุงสุโขทัย จะถวายพระนามนี้แด่สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถเมื่อใดทราบไม่ได้ เห็นในบานแพนกกฎหมายตั้งครั้งแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถใช้พระนามนี้แล้วว่า สมเด็จพระรามาธิบดีศรีบรมไตรโลกนาถ ยังมีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์อื่นที่ใช้พระนามนี้ คือ มหาราชท้าวลกที่ครองราชสมบัติเมืองเชียงใหม่ในคราวเดียวกันแลเปนคู่รบกับสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ หนังสือข้างฝ่ายเหนือเรียกว่า ติโลกราช ที่เปนพุทธศาสนูปถัมภกเมื่อทำสังคายนาซึ่งนับในตำนานของเราว่าเปนครั้งที่ ๗ นั้น ต่อมาพระเจ้าทรงธรรมได้ใช้พระนามปรากฎในที่บางแห่งว่า สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงธรรม ดังนี้ จึงเห็นว่า พระนาม พระบรมไตรโลกนาถ นั้นเปนพระนามพิเศษพระนาม ๑

พระนามที่เรียกว่า พระมหาจักรพรรดิ นั้น รู้ได้แน่ว่าเปนพระนามพิเศษ แม้ต้นตำราพราหมณ์หรือตำราที่มาในพระพุทธสาสนาก็ปรากฎว่า