อธิบายเบ็ดเตล็ดเรื่องต่าง ๆ ในพงศาวดารสยาม ซึ่งพิมพ์ในสมุดเล่มนี้ บางเรื่องข้าพเจ้าแต่งขึ้นในหนังสือเรื่องอื่น ได้พิมพ์แล้วก็มี บางเรื่องแต่งขึ้นไว้ ยังไม่ได้พิมพ์ก็มี คือ วินิจฉัยเรื่องพระเทียรราชา เรื่องนี้พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำรัสสั่งให้ข้าพเจ้าคิดวินิจฉัยขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๗ ยังหาเคยพิมพ์ไม่ ที่เลือกเรื่องอธิบายเบ็ดเตล็ดของข้าพเจ้ามารวมพิมพ์ด้วยกันในครั้งนี้ เพื่อจะได้แจกในงารพระราชทานเพลิงศพหม่อมเจ้าหญิงพร้อมเพราพรรณ ธิดาของข้าพเจ้า ซึ่งเปนชายาในพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมขุนสิงรกรมเกรียงไกร
หม่อมเจ้าหญิงพร้อมเพราพรรณเกิดเมื่อวันอาทิตย์ที่ ๙ เดือน ธันวาคม ปีชวด พ.ศ. ๒๔๓๑ หม่อมนวมเปนมารดา พี่น้องของเธอที่ร่วมมารดาเดียวกัน คือ หม่อมเจ้าหญิงจงจิตรถนอม เปนพี่ใหญ่ ตัวเธอเปนคนกลาง จึงมักเรียกกันว่า “หญิงกลาง” หม่อมเจ้าหญิงสรรพสมบูรณ์เปนน้องน้อย เมื่อยังเยาว์ เธอได้เคยเปนนักเรียนในโรงเรียนสุนันทาลัยด้วยกันกับหญิงจงจิตรถนอม แต่เธอเปนนักเรียนชั้นเล็ก เรียนอยู่ได้ไม่ช้าก็ถึงเวลาโรงเรียนนั้นเลิก จึงสมัคตามหญิงจงฯ เข้าไปอยู่ในพระบรมมหาราชวัง หญิงจงฯ อยู่กับทูลกระหม่อมหญิงฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร แต่หญิงพร้อมฯ นั้น สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าฯ ทรงพระกรุณาบำรุงเลี้ยงเอง ได้สนองพระคุณอยู่ใกล้ชิดติดพระองค์ จึงได้คุ้นเคยในพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง เห็นจะโปรดฯ มารยาท
