หน้า:เรื่องเบ็ดเตล็ด ๓ เรื่อง - ดำรง - ๒๔๗๐.pdf/42

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๔๐

วงศ์มีพระราชโอรสธิดาเปนเจ้าฟ้าถึง ๔ พระองค์ เห็นว่า คนทั้งหลายคงเรียกว่า สมเด็จพระพันวัสสา ตามแบบอย่างพระอัครมเหษีครั้งกรุงเก่า ครั้นถึงรัชกาลที่ ๒ ทรงสถาปนาเปนสมเด็จกรมพระอมรินทรามาตย์ เทียบทีกรมพระเทพามาตย์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ครั้งกรุงเก่า ในรัชกาลที่ ๒ คนทั้งหลายจึงเรียกสมเด็จพระศรีสุริเยนทร์ซึ่งเปนพระอัครมเหษีว่า สมเด็จพระพันวัสสา ตามอย่างครั้งรัชกาลที่ ๑ ต่อมา ข้าพเจ้าคิดเห็นว่า ความจริงจะเปนเช่นว่านี้ ถ้าคนเรียกสมเด็จพระอมรินทร์ว่า เจ้าคุณประตุดิน ไซ้ ในบทร้องเพลงช้าที่ทรงพระราชนิพนธคงทรงว่า "จะไปทูลเจ้าคุณประตูดิน" ไหนจะทรงว่า "จะไปเรียนเจ้าคุณประตูดิน"

เจ้าคุณซึ่งเปนยศสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินทรงตั้ง พึ่งปรากฎว่า มีขึ้นในรัชกาลที่ ๔ พระบาทสมเด็จฯ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตั้งชั้นแรก ๒ คน คือ เจ้าคุณแข ซึ่งคนทั้งหลายเรียกกันว่า เจ้าคุณตำหนักใหม่ เปนธิดาสมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่ คน ๑ เจ้าคุณนุ่ม ซึ่ง