หน้า:โฉมหน้าศักดินาไทย (9th ed).pdf/158

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
จิตร ภูมิศักดิ์  ๑๘๕ 
ค่ากระดาษ ๒๕ สตางค์
ค่าพิมพ์ ๑๒ สตางค์
ค่าอาลักษณ์ สตางค์
ค่าตราพระคชสีห์ สตางค์
ค่าตราพระราชสีห์ สตางค์
ค่าตราพระคลังมหาสมบัติ สตางค์
ค่าตรวจแม่กอง สตางค์
เสียให้มหาดไทย สตางค์
เสียให้กลาโหม สตางค์
เสียให้มหาดเล็ก (ไม่รู้เสียทำไม) สตางค์
ค่าหางว่าวแม่กอง ๒๕ สตางค์
อาลักษณ์ (สองหนแล้ว) ๒๕ สตางค์
กลาโหมเสมียนตรา ๒๕ สตางค์
มหาดไทยพระราชเสนา ๒๕ สตางค์
คลังมหาสมบัติเสมียนตรา ๒๕ สตางค์
มหาดเล็กเจ้าหมื่นศรีสรลักษณ์ ๒๕ สตางค์๑๐๖

รวมทั้งสิ้นกว่าจะได้ตราภูมิใบหนึ่งตกเข้าไป "เก้าสลึงเฟื้อง" (๒.๓๕ บาท) รวมความว่าไพร่เกณฑ์แรง ต้องทำงานให้เจ้าขุนมูลนายฟรีๆ เงินเดือนก็ไม่ได้ ข้าวปลาก็ต้องหากินเอง มาทำงานให้นายเดือนหนึ่งกลับไปไถนาตัวเองเดือนหนึ่ง ตลอดปี และตลอดจนอายุ ๖๐ ซ้ำยังต้องเสียเงินให้หลวงอีกเก้าสลึงเฟื้องเพื่อให้เขาเชื่อว่าตัวกูนี้ ได้ทำงานรับใช้เจ้าแผ่นดินแล้ว มันก็ประหลาดดี! และที่เล่ามานี้เป็นเพียงค่าธรรมเนียมที่หลวงกำหนดกำชับลงมาแล้วด้วยซ้ำ โดยปกติแล้ว "เจ้าพนักงานแลเจ้าหมู่มูลนายจะเรียกค่าธรรมเนียมเหลือเกินไป" (ประกาศฉบับเดียวกัน)