ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความยกย่องและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งอาจมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลังก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจะต้องทรงตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว
ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้[1] สาธารณะ และความไม่เห็นแก่ประโยชน์ส่วนตน[2] เมื่อบอกปัดการแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งและของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ
เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตามที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง
สัก 2 ปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2[3] ประกอบด้วยของหายากและสิ่งมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์
ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งคันฉ่อง นาฬิกาพก[4] เสื้อคลุม[5] และสิ่งล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศสมาในผ้ายกหรูหรา[6] เพื่อถวายพระเจ้าแผ่นดินสยาม เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมสัตว์[7] อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม บรรดาห่วง[8] และวงคล้องของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก สัตว์มงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้นเอง
- ↑ ดูเหมือนว่า ในสมัยนั้น "revenue" จะมีความหมายเจาะจงถึง ผลกำไรที่ได้จากที่ดินหรือจากทรัพย์สินอย่างอื่นเป็นรายปี ดังที่ Kersey (1708, น. 559) นิยามว่า "the Yearly Profits of Land, Money, &c" และ Bailey (1730, น. 635) นิยามว่า "the yearly Rents or Profits ariſing to a Man from his Lands, Poſſeſſions, &c" (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
- ↑ Kersey (1708, น. 210) นิยาม "disintereſted" ว่า ปราศจากประโยชน์ส่วนตน เป็นกลาง หรือไม่มีอคติ ("void of ſelf-intereſt, impartial, unbiaſſed) และ Bailey (1730, น. 251) นิยามไว้ทำนองเดียวกัน (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
- ↑ พระเจ้าเจมส์ที่ 2 แห่งอังกฤษ (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
- ↑ Kersey (1708, น. 686) ว่า "watch" หมายถึง นาฬิกาพกไว้ในกระเป๋าเสื้อหรือกางเกง ("a Pocket-clock for the meaſuring of Time") ดูตัวอย่างใน รูปที่ 1 และ รูปที่ 2 เป็นนาฬิกาพกของขุนนางฝรั่งเศส ผลิตในราว ค.ศ. 1645 ประมาณ 40 ปีก่อนเหตุการณ์ในเอกสารนี้ (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
- ↑ คำว่า "cloak" แปลว่า เสื้อคลุม แต่บางทีอาจพิมพ์ผิดจาก "clock" ที่แปลว่า นาฬิกา (ขนาดใหญ่) จะเข้ากับที่ก่อนหน้าบอกว่า มีนาฬิกาแบบพก แต่ยังหาหลักฐานอื่นมาตรวจสอบมิได้ จึงแปลไปตามตัวอักษรก่อนว่า เสื้อคลุม (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
- ↑ ที่ว่า ส่งมาในผ้ายก อาจหมายถึง ห่อผ้ายกมา ผ้ายก (brocade) คือ ผ้าทอชนิดหนึ่ง (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
- ↑ Kersey (1708, น. 106) ว่า "caparaſon" เป็นเครื่องปกคลุมหรือตกแต่งชนิดหนึ่งสำหรับม้า ("a ſort of Trappings, or Furniture for a Horſe") แต่ในทางปฏิบัติมีการใช้กับสัตว์อื่นนอกจากม้า และบริบทก็ระบุว่า ส่งมาให้ช้างเผือก ในที่นี้จึงแปลเป็น ผ้าคลุมสัตว์ ดูตัวอย่างใน รูปที่ 3 เป็นผ้าคลุมม้า จัดแสดงอยู่ในประเทศเยอรมนี (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
- ↑ Kersey (1708, น. 95) ว่า "buckle" เป็นห่วงทรงสี่เหลี่ยมมีลิ้น ผูกรัดด้วยสายหนัง ("a four-ſquare Hoop with a Tongue, faſten'd with narrow Thongs") (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
