ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก (เพราะนับแต่นั้นมาเขาก็มักไปแย้งเรื่องนี้กับคนรู้จักหลายคน) จนเขาถึงกับหลับไม่ลงตลอดราตรีที่ยังเหลือ ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร
วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูตของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ซึ่งเรืออับปางเมื่อกลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการแสดง[1] ความซาบซึ้งน้ำใจที่ตนมีต่อเขา ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้พรรณนาการเจรจาและเหตุเรือล่มต่อหัวหน้าเสนาบดีแล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอข้อดีของเขาเสียยกใหญ่ จนหัวหน้าเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้แสดงอัธยาศัยไมตรีต่อเขาในการสนทนากับเขา[2] และชื่นชอบเขามากยิ่ง ถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่ง
- ↑ ในภาษาเก่า "testify" แปลว่า (1) เป็นพยาย ยืนยัน (2) ทำให้ปรากฏ ทำให้เป็นที่รับรู้ ดังที่ Kersey (1708, น. 237) นิยามว่า "to witneſs, or certify; to make appear, or make known" (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
- ↑ ในภาษาเก่า "entertain" แปลว่า (1) ดำรงไว้ รักษาไว้ มีไว้ (2) ได้รับ ยอมรับ (3) ต้อนรับ แสดงไมตรีจิต (4) ให้ที่อยู่ที่กิน ดังที่ Kersey (1708, น. 237) นิยามว่า "to maintain, keep, or lodge; to receive, or accept of, to treat" แต่ "entertain in discourse" (อาจแปลตรง ๆ ว่า "มีไว้ในการสนทนา", "แสดงไมตรีจิตในการสนทนา", ฯลฯ) ดูจะเป็นสำนวนโบราณที่อาจมีความหมายอย่างอื่น (เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ)
