——สำนักริคาร์โด——พังทลายลงโดยส่วนมากก็เพราะข้อขัดแย้งที่แก้ไขไม่ได้เดียวกัน เศรษฐศาสตร์การเมืองคลาสสิกพาตัวเองเข้าซอยตัน และผู้พบทางออกจากซอยตันคือ คาร์ล มาคส์
สิ่งที่นักเศรษฐศาสตร์ถือว่าเป็นต้นทุนการผลิตของ “แรงงาน” แท้จริงแล้วเป็นต้นทุนการผลิตของตัวกรรมกรที่มีชีวิตอยู่นี้เอง ไม่ใช่ของ “แรงงาน” และสิ่งที่เขาขายให้นายทุนก็ไม่ใช่แรงงาน “ทันใดที่แรงงานของเขาเริ่มขึ้น” มาคส์กล่าว “มันหยุดเป็นของเขา และฉะนั้นเขาไม่สามารถขายได้อีกต่อไป” อย่างมากที่สุด เขาขายแรงงานในอนาคตได้ คือการยอมรับข้อผูกมัดว่าจะทำงานชิ้นหนึ่งให้เสร็จภายในเวลาหนึ่ง แต่เช่นนี้เขาไม่ได้ขายแรงงาน (ซึ่งต้องกระทำก่อนอื่น) แต่เขาทิ้งพลังแรงงานของเขาให้นายทุนแลกกับจำนวนเงินที่กำหนดไว้เป็นเวลาเท่าหนึ่ง (ในกรณีของค่าจ้างรายเวลา) หรือสำหรับการทำภารกิจที่กำหนดให้สำเร็จ (ในกรณีของค่าจ้างรายชิ้นงาน) เขารับจ้างหรือขายพลังแรงงานของเขา แต่พลังแรงงานนี้เติบโตมาพร้อมกับเจ้าของและแยกทั้งสองจากกันไม่ได้ ต้นทุนการผลิตมันจึงประจวบกับต้นทุนการผลิตของของตัวเขาเอง สิ่งที่นักเศรษฐศาสตร์เรียกว่าต้นทุนการผลิตของแรงงานจริง ๆ แล้วคือต้นทุนการผลิตของกรรมกรเอง และฉะนั้นของพลังแรงงานเขา เหตุฉะนี้ เรายังสามารถตามรอยจากต้นทุนการผลิตพลังแรงงานย้อนกลับไปหามูลค่าของพลังแรงงานได้ แล้วกำหนดปริมาณของแรงงานทางสังคมอันจำเป็นต่อการผลิตพลังแรงงานคุณภาพเท่าหนึ่ง ที่มาคส์ทำไว้ในบท “การซื้อขายพลังแรงงาน”[1]
แล้วสิ่งต่อไปหลังจากกรรมกรขายพลังแรงงานแล้ว นั่นก็คือหลังจากที่ทิ้งพลังแรงงานไว้กับนายทุนแลกกับจำนวนเงินที่ตกลงกัน——
- ↑ ทุน, เล่ม 1, บทที่ 6.
