ที่มันลดลงไปกับการเติบโตของทุน และนายทุนน้อยจึงไม่สามารถกินดอกเลี้ยงชีพได้อีกต่อไป และจึงต้องไปรวมกับผู้ประกอบการขนาดย่อม แล้วไปเพิ่มจำนวนผู้ท้าชิงตำแหน่งกรรมาชีพด้วยการนั้น——เหล่านี้ไม่ต้องอธิบายเพิ่มแล้ว
สุดท้าย ยิ่งนายทุนถูกบีบบังคับจากกระบวนการดังกล่าวให้ต้องแสวงหาเอาจากปัจจัยการผลิตอันมหึมาที่มีอยู่แล้วในระดับที่สูงขึ้น และเพื่อการนี้เขาไขลานกลไกสินเชื่อ เขาก็ยิ่งเพิ่มจำนวนแผ่นดินไหวอุตสาหกรรม เป็นช่วงที่โลกการค้าจะรักษาตัวเองด้วยการเซ่นไหว้เทพเจ้าในยมโลก ยอมสละความมั่งคั่ง ผลผลิต และแม้แต่พลังการผลิตไปบางส่วน——สั้น ๆ ว่าวิกฤตจะเพิ่มขึ้น บ่อยขึ้น และรุนแรงขึ้น ถ้าไม่ใช่เพราะเหตุอื่น ก็เพราะเหตุเดียว ว่ายิ่งมวลของผลผลิตและฉะนั้นความต้องการตลาดที่ครอบคลุมเติบโตขึ้นเท่าใด ในระดับเดียวกัน ตลาดโลกจะหดลง และเหลือตลาดให้แสวงหาประโยชน์น้อยลง เพราะวิกฤตทุกครั้งที่ผ่านมาได้ทำให้ตลาดซึ่งจนถึงบัดนี้ยังไม่ถูกพิชิตหรือถูกแสวงหาประโยชน์แต่เพียงผิวเผินต้องประสบกับการค้าโลก ทว่าไม่เฉพาะทุนที่ชีวิตรอดด้วยแรงงาน เหมือนพวกเจ้านาย สูงศักดิ์และป่าเถื่อนในเวลาเดียวกัน พวกเขาลากศพทาสลงหลุมไปด้วยกันกับเขา ฆ่าสังเวยคนงาน ที่ตายไปในวิกฤต เราจึงเห็นว่ายิ่งทุนเติบโตรวดเร็วเท่าใด การแข่งขันระหว่างคนงานยิ่งเติบโตรวดเร็วยิ่งกว่า นั่นแปลว่าปัจจัยการจ้างงานและการยังชีพที่ให้กับชนชั้นแรงงานก็จะยิ่งลดลงเร็วกว่าเดิมตามสัดส่วน แม้กระนั้น การเติบโตอย่างรวดเร็วของทุนเป็นเงื่อนไขที่พึงปรารถนาที่สุดสำหรับแรงงานรับจ้าง
