พระบาทสมเด็จบรมนารถบพิตร พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระเมตตากรุณาพวกราษฎรอยู่ในพระราชอาณาจักร์นี้ ทรงเหนว่า ทุกวันนี้เพราะโปรดให้ลูกค้าต่างประเทศซื้อเข้าออกไปต่างเมืองบ้าง ราคาเข้าก็แพงขึ้นกว่าแต่ก่อน เมื่อเปนอย่างนั้น ถึงเปนผลประโยชน์แก่ชาวนาแลพ่อค้าวานิชซึ่งค้าขายเข้าเจริญมากก็ดี ข้าราชการราษฎรที่ไม่ได้ทำนาค้าขายเปนแต่ซื้อเข้ากิน ต้องเสียเงินราคาเข้า เมื่อซื้อกินมากไปกว่าแต่ก่อน จะได้ความร้อนใจ จึ่งทรงพระราชดำริห์จะให้มีผู้ทำนาโค่นสร้างถางพงทำตอ ๆ ออกไปให้ได้ผลเมดเข้ามากขึ้นกว่าแต่ก่อน ทั้งนาทุ่งแลนาสวน ราคาเข้าจะค่อยลดหย่อนผ่อนลง ผลประโยชน์แก่ผู้ทำนาแลลูกค้าขายเข้าก็คงจะมี ราษฎรที่ซื้อเข้ากินก็จะไม่เสียเงินมาก เพราะราคาเข้าแพงไปกว่าปรกตินั้น จึ่งได้ทรงปฤกษาท่านเสนาบดีเหนพร้อมตามกระแสพระราชดำริห์แล้ว โปรดให้มีประกาศนี้มาให้ผู้สำเร็จราชการเมืองกรมการแลกำนันแลราษฎรทุกหัวเมืองทุกแขวงทุกอำเพอแลข้าหลวงเสนาผู้ที่เจ้าพนักงานกรมนาตั้งแต่งไปเรียกหางเข้าค่านาทั้งปวงให้ทราบทั่วกันแล้ว แลทำตามพระราชบัญญัตินี้ว่า ตั้งแต่ปีมเมียสัมเรทธิศ๘กไปทุกปี ๆ ในภายน่า ในที่นาทุ่งนาหว่าน ถ้าราษฎรโค่นสร้างถางพงทำนาขึ้นใหม่ในปีมเมียสัมเรทธิศ๘กนี้แลปีอื่น ๆ ต่อไปภายน่า ปีแรกทำอย่าให้ข้าหลวง
หน้า:Ratchakitcha Ratchakan Thi Si 2433.djvu/47
หน้าตา