เสนาเรียกค่านาแก่ราษฎรเลย ด้วยผู้ทำนาโค่นสร้างถางพงลงใหม่ได้ความลำบากยากเหนื่อยมากแล้วในปีแรกทำ เมื่อต่อไปเปนปีที่ ๒ ที่ ๓ ที่ ๔ นั้น ผู้โค่นสร้างถางพงจะทำก็ดี ให้ข้าหลวงเสนาเรียกค่านาแต่ไร่ละเฟื้องตามที่ได้ทำ ถ้าที่นั้นเปนนายืนอยู่ครบ ๓ ปีแล้ว เจ้าของนั้นทำก็ดี ผู้อื่นทำก็ดี ให้เรียกไร่ละสลึงบวกเปนนาคู่โค ถ้าเจ้าของจะทิ้งนาเสีย ก็ให้เวนแก่ผู้สำเร็จราชการเมืองแลกรมการตามอย่างนาคู่โค แต่ฝ่ายนาสวนนาปัก ถ้าราษฎรโค่นสร้างถางพงทำปีแรก ทำตั้งแต่ปีมเมียสำเรทธิศ๘กไป ก็โปรดยกค่านาพระราชทานให้เหมือนกัน อย่าให้ข้าหลวงเสนาเรียกค่านาแก่ราษฎรในปีนั้นเลย เมื่อต่อไปปีที่ ๒ ที่ ๓ ที่ ๔ จึ่งให้ข้าหลวงเสนาเรียกค่านาแต่ไร่ละสลึงตามที่ได้ทำ ถ้าที่นั้นเปนนาเสมอไปสี่ปีอย่างนี้แล้ว จึ่งเรียกไร่ละสลึงเฟื้องตามธรรมเนียมนาปักนั้นเถิด ถ้านานั้นเปนนาเก่านาร้างคันนาเก่ายังปรากฎอยู่ จะมาตู่เอาว่าเปนนาโค่นสร้างถางพงนั้นไม่ได้ ให้คงเรียกค่านาตามเคยยอ่างแต่ก่อนนั้นเทอญ ๚ อนึ่ง เมื่อแรกจะโค่นสร้างถางพงลงนั้น ให้บอกกล่าวกับผู้สำเรจราชการเมืองแลกรมการให้รู้มีบาญชีไว้ให้แน่นอน อย่าให้เปนที่วิวาททุ่มเถียงกับเสนาข้าหลวงแลกำนันไปในภายน่าได้ ประกาศมาณวันเสาร์ เดือนห้า แรมห้าค่ำ ปีมเมียยังเปนนพศ๗ก เปนวันที่ ๒๕๑๕
หน้า:Ratchakitcha Ratchakan Thi Si 2433.djvu/48
หน้าตา